Szyjnopochodny ból głowy to efekt zmian zwyrodnieniowych, przeciążeń i napięć mięśniowych, które uciskają nerwy i naczynia krwionośne. Dolegliwości bólowe mają charakter pulsujący i tępy, i mogą nasilać się przy ruchach szyi. Zrozumienie przyczyn i objawów tej specyficznej dolegliwości jest kluczem do skutecznego leczenia, które może wymagać zarówno terapii manualnej, jak i – w zaawansowanych przypadkach – interwencji chirurgicznej.
Ból głowy od kręgosłupa – przyczyny
Odkręgosłupowy ból głowy jest końcowym produktem problemów mięśniowych, kostnych, neurologicznych lub mechanicznych, które lokalizują się w odcinku szyjnym kręgosłupa. Prześledźmy po kolei mechanizm generowania przez nich bólu.
- Napięte mięśnie karku i szyi uciskają naczynia krwionośne, ograniczając przepływ krwi do mózgu i powodując niedotlenienie tkanek. Ponadto napięcia podrażniają nerwy w okolicy szyi, a sygnały bólowe promieniują szczególnie w okolice potylicy i skroni.
- Dyskopatia szyjna klinicznie objawiająca się wysunięciem części krążka międzykręgowego, bardzo często jest powodem ucisku korzeni nerwowych. Tym samym powoduje ból przechodzący do głowy.
- Zwyrodnienia kręgów szyjnych w postaci osteofitów (narośli kostnych) czy też zwężenia kanału kręgowego mogą prowadzić do ucisku tętnic kręgowych, ograniczając przepływ krwi do mózgu. Skutek? Ból głowy, a nawet jej zawroty wynikające z niedotlenienia.
- Przeciążenia mechaniczne – intensywne ćwiczenia, długotrwałe stresowe sytuacje, które prowadzą do napięcia mięśni. Dalej wiemy już, jak wywołują ból.
- Urazy – np. „whiplash” polegający na nagłym i gwałtownym ruchu głowy do przodu i do tyłu. Podczas niego dochodzi do rozciągnięcia i mikrourazów mięśni, więzadeł oraz krążków międzykręgowych w odcinku szyjnym. Te uszkodzenia mogą wywołać stan zapalny, który podrażnia nerwy, a także powoduje napięcie mięśniowe w szyi i karku, co z kolei prowadzi do bólu głowy.
Ból głowy od kręgosłupa szyjnego – objawy
Ból głowy od kręgosłupa zazwyczaj zaczyna się u podstawy czaszki, a następnie promieniuje do skroni i może sięgać aż do czoła. Często wystepuje jednostronnie i jest tępy, uciskający lub pulsujący. Może również nasilać się podczas ruchu głowy lub nacisku na kręgosłup szyjny.
Dodatkowo pacjenci często doświadczają sztywności szyi i ograniczenia jej ruchomości, które sprawiają, że nawet proste ruchy – takie jak obracanie głowy – stają się bolesne. W niektórych przypadkach mogą także wystąpić:
- wzmożona reaktywność na dotyk,
- zmęczenie,
- problemy z koncentracją,
- lekkie zawroty głowy.
Ból głowy od kręgosłupa szyjnego – jak leczyć?
Leczenie bólu szyjnopochodnego wymaga fizjoterapii, farmakoterapii lub w niektórych przypadkach nawet interwencji chirurgicznej. Bo choć większość pacjentów doświadcza ulgi dzięki leczeniu zachowawczemu, to niektóre sytuacje zdrowotne wymagają wdrożenia metod inwazyjnych.
W standardowym leczeniu stosuje się:
- fizjoterapię, a więc masaż, mobilizacje i manipulacje stawów, a także fizykoterapię,
- farmakoterapię, w ramach której lekarz może zlecić środki przeciwbólowe i przeciwzapalne,
- ćwiczenia wzmacniające, rozciągające i ćwiczenia McKenzy’ego.
W przypadkach zaawansowanej dyskopatii szyjnej lub postępujących zmian zwyrodnieniowych, gdy dyski międzykręgowe ulegają znacznemu przemieszczeniu i uciskają korzenie nerwowe, może być konieczna interwencja chirurgiczna. Zabiegi takie tak discektomia lub stabilizacja kręgosłupa uwalniają nerwy od ucisku, a pacjenta – od bólu głowy.
Ból głowy od kręgosłupa szyjnego – ćwiczenia
Regularne wykonywanie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie szyi jest kluczowe w zapobieganiu i łagodzeniu bólu szyjnopochodnego. Poznaj zestaw ćwiczeń, które pomogą Ci w rozluźnieniu napięć oraz poprawie ruchomości odcinka szyjnego.
Rozruszaj szyję we wszystkich kierunkach
Powoli przechylaj głowę w kierunku jednego ramienia, próbując dotknąć uchem jego powierzchni, a następnie przytrzymaj pozycję przez 10-15 sekund. Następnie przechyl głowę w przeciwną stronę. Możesz również wykonywać skłony głowy w przód (przyciąganie brody do klatki piersiowej) oraz odchylenia do tyłu. Powtarzaj ruchy po kilka razy w każdą stronę, aby dokładnie rozciągnąć mięśnie szyi.
Ćwiczenia izometryczne odcinka szyjnego
Przyłóż dłoń do czoła i naciskaj nią na głowę, jednocześnie stawiając opór, aby wzmocnić przednie mięśnie szyi. Powtórz ten ruch, przykładając dłonie kolejno do skroni i do potylicy, wciąż opierając się naciskowi. Każde przyłożenie dłoni utrzymuj przez około 5-10 sekund, dbając, aby nacisk był równomierny. Tego typu izometryczne ćwiczenia pomagają wzmacniać mięśnie szyi.
Na koniec pogłęb rozciąganie mięśni szyi
Usiądź wygodnie i powoli przechylaj głowę w bok, pogłębiając ruch przy pomocy dłoni. Utrzymuj pozycję przez 10-15 sekund po każdej stronie. Pogłębione rozciąganie wykonaj również poprzez pochylenie głowy.
Bibliografia
- Zaworski K., Latosiewicz R., Terapia manualna w diagnostyce i leczeniu szyjnopochodnego bólu głowy, Rehabilitacja w Praktyce 2014, 6: 8-17.
- Jull G., Cervicogenic headache, Musculoskeletal Science and Practice 2023, 66(17): 102787
- Avaghade R., Shinde S., Dhane S., Effectiveness of McKenzie approach and segmental spinal stabilization exercises on neck pain in individuals with cervical postural syndrome: An experimental study, J Educ Health Promot 2023, 9(12): 225.
