Ból pleców przy kaszlu ­­­– przyczyny, objawy, leczenie

Ból pleców podczas kaszlu może mieć podłoże mięśniowe, neurologiczne lub sercowo-naczyniowe. W niektórych przypadkach wynika również z chorób układu pokarmowego i chorób płuc. Jakie objawy towarzyszą najczęstszym przyczynom tej dolegliwości i z jakich metod leczenia możesz skorzystać, gdy odczuwasz ból w plecach przy kaszlu?

Najczęstsze przyczyny bólu pleców przy kaszlu

Ból pleców przy kaszlu a choroby płuc

Ból pleców przy kaszlu w chorobach płuc może wynikać z podrażnienia receptorów bólowych w opłucnej, która jest jedną z najbardziej unerwionych struktur w klatce piersiowej. Kiedy stan zapalny rozprzestrzenia się na opłucną lub w jej obrębie gromadzi się płyn (np. w wysiękowym zapaleniu opłucnej) – każda zmiana objętości płuc podczas kaszlu prowadzi do tarcia opłucnej o ścianę klatki piersiowej, powodując ból w plecach przy kaszlu.

Dodatkowo, przy długotrwałym kaszlu dochodzi do przeciążenia mięśni międzyżebrowych i mięśni grzbietu. Kaszel, zwłaszcza intensywny i przewlekły, zwiększa napięcie mięśniowe i może powodować mikrourazy w obrębie przepony oraz mięśni przykręgosłupowych.

Jeśli w przebiegu choroby płuc doskwiera Ci kaszel i ból w plecach, które utrzymują się dłużej niż kilka dni, towarzyszą im duszność lub krwioplucie, to koniecznie skonsultuj się z lekarzem i wykonaj badania obrazowe (RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa płuc).

Ból pleców przy kaszlu a rwa

Zarówno rwę kulszową, jak i rwę barkową powoduje ucisk i drażnienie korzeni nerwowych, najczęściej w przebiegu dyskopatii lub zmian zwyrodnieniowych. Kaszel zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej i śródkręgowej, co może prowadzić do dodatkowego ucisku na korzenie nerwowe i nasilenia bólu.

Ból w plecach przy kaszlu w przypadku tych schorzeń może wystąpić:

• w dolnej części pleców, promieniując do pośladka, uda, a nawet stopy (rwa kulszowa),
• w górnej części pleców z promieniowaniem do barku, ramienia i dłoni (rwa barkowa).

Leczenie rwy barkowej i rwy kulszowej najczęściej polega na farmakoterapii i rehabilitacji. Jeśli jednak stan zapalny i ból są oporne na leczenie farmakologiczne i uniemożliwiają podjęcie ćwiczeń, a pacjent nie wymaga leczenia operacyjnego, można rozważyć zastrzyki nadtwardówkowe. Iniekcje działają bezpośrednio na przyczynę bólu, skutecznie redukując stan zapalny i zmniejszając ucisk na nerwy. W efekcie może zostać również uśmierzony ból pleców podczas kaszlu.

Ból pleców przy kaszlu a nadwyrężenie kręgosłupa

Nadwyrężenie kręgosłupa może wystąpić szczególnie u osób z przewlekłym kaszlem. Powtarzające się skurcze mięśni podczas kaszlu nierzadko prowadzą do przeciążeń mięśni przykręgosłupowych, a nawet nadwyrężenia stawów międzywyrostkowych.

W przeciążonych już stawach międzywyrostkowych ból może nasilać się podczas ruchu, długotrwałego siedzenia oraz kaszlu. W takich przypadkach skuteczną metodą leczenia mogą okazać się zastrzyki do stawów międzywyrostkowych lub zastrzyki domięśniowe, które redukują stan zapalny i zmniejszają ból pleców podczas kaszlu.  

Ból pleców przy kaszlu a zespół korzeniowy

Bolące plecy przy kaszlu bez aktualnie toczącej się infekcji mogą również wskazywać na zespół korzeniowy. Schorzenie rozwija się na skutek ucisku korzeni nerwowych rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym, piersiowym lub lędźwiowym kręgosłupa. Jego przyczyną mogą być:

• dyskopatia,
• zmiany zwyrodnieniowe,
• zwężenie kanału kręgowego.

Ból pleców przy kaszlu w zespole korzeniowym jest powiązany ze zwiększeniem ciśnienia wewnątrzkręgowego, które dodatkowo drażni już uciskane nerwy. W przebiegu tego schorzenia bólowi może towarzyszyć osłabienie czucia ręki lub nogi lub promieniowanie bólu do kończyn (w zależności od lokalizacji ucisku).

Leczenie zespołu korzeniowego obejmuje:

• zastrzyki nadtwardówkowe, które skutecznie zmniejszają stan zapalny i obrzęk nerwu,
• fizjoterapię (głównie w formie ćwiczeń wzmacniających i stabilizujących kręgosłup),
• w przypadkach, gdy ucisk na nerw powoduje poważne objawy neurologiczne – operację odbarczającą uciśnięte korzenie nerwowe.

Ból pleców przy kaszlu a uraz kręgosłupa

Kaszel i ból pleców występujące jednocześnie mogą być wynikiem urazów kręgosłupa. W przypadku uszkodzenia struktury kostne, więzadłowe lub mięśniowe kręgosłupa stają się osłabione i nadwrażliwe na nagłe i intensywne ruchy. Kaszel wówczas często staje się nieefektywny, co oznacza, że pacjent ma trudności z pełnym odkaszlnięciem, ponieważ ruchy klatki piersiowej są ograniczone przez ból.

W cięższych urazach kręgosłupa, np. w złamaniu kompresyjnym, może być konieczne zastosowanie gorsetów ortopedycznych lub interwencji chirurgicznej. W stłuczeniach lub niegroźnych naderwaniach mięśni zwykle wystarczające okazuje się leczenie farmakologiczne i fizjoterapia. Jeśli silnemu bólowi traumatycznemu kręgosłupa towarzyszy również stan zapalny, warto rozważyć blokadę kręgosłupa.

Ból pleców przy kaszlu a zawał mięśnia sercowego

Ból w plecach rzadko jest kojarzony z problemami sercowymi, jednak w niektórych przypadkach może być objawem towarzyszącym zawałowi mięśnia sercowego. W przebiegu zawału ból pochodzący z klatki piersiowej promieniuje do pleców, a nawet ramion, szyi i żuchwy.

Dodatkowe objawy, które mogą sugerować zawał serca:

• ból w klatce piersiowej o charakterze gniotącym lub rozpierającym, utrzymujący się dłużej niż kilka minut,
• duszność, uczucie braku powietrza,
• zimne poty, bladość skóry,
• zawroty głowy, osłabienie, nudności.

Ból pleców podczas kaszlu związany z problemami sercowymi nie zmienia się w zależności od ruchu ciała czy pozycji i nie ustępuje po przyjęciu leków przeciwbólowych. W przypadku podejrzenia zawału serca kluczowe jest natychmiastowe wezwanie pomocy medycznej.

Ból pleców przy kaszlu a choroby układu pokarmowego

Ból w plecach przy kaszlu może mieć związek z niektórymi chorobami układu pokarmowego, zwłaszcza tymi, które powodują:

• podrażnienie przepony,
• zapalenie narządów jamy brzusznej,
• ucisk na struktury nerwowe.

Mechanizm powstawania takiego bólu wynika głównie z anatomicznej bliskości przełyku, żołądka, trzustki i pęcherzyka żółciowego względem kręgosłupa i przepony. W momencie kaszlu dochodzi do napięcia przepony i wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, co może potęgować ból w obrębie pleców.

Ból pleców przy kaszlu a nerwobóle

Nerwobóle, znane również jako bóle neuropatyczne, wynikają z uszkodzenia lub podrażnienia nerwów obwodowych.

Jednym z przykładów nerwobólu jest neuralgia międzyżebrowa, która może wywoływać ostry i przeszywający ból promieniujący do klatki piersiowej. Tę dolegliwość może nasilać głębokie oddychanie lub ruchy tułowia, a oprócz niej występuje również ból pleców przy kaszlu. Kaszel powoduje nagłe skurcze mięśni klatki piersiowej i brzucha, prowadząc do chwilowego wzrostu ciśnienia w przestrzeniach, przez które przebiegają nerwy.

W leczeniu nerwobóli można zastosować leki (np. przeciwpadaczkowe), które zmniejszają nadmierną wrażliwość nerwów na bodźce bólowe, ograniczając lub hamując przewodzenie bólu. Inną metodą jest stymulacja nerwów obwodowych połączona z suplementacją wspierająca działanie układu nerwowego (np. witaminy z grupy B, omega-6). Niezbędna może okazać się również fizjoterapia w postaci terapii manualnej i zabiegów fizykoterapeutycznych.