Gdy drętwienie nóg pojawia się nagle, źródła problemu zwykle nie przypisujemy kręgosłupowi. Często niesłusznie. Winowajcą dolegliwości neurologicznych jest najczęściej odcinek lędźwiowy, a właściwie – podrażnione nerwy które licznie biorą z niego swój początek i unerwiają kończyny dolne. W jaki sposób dysfunkcja w kręgosłupie wpływa na kończyny dolne? Jakie schorzenia odpowiadają za te objawy i jak sprawić, żeby ból nóg od kręgosłupa nie wracał?

Bóle nóg od kręgosłupa – przyczyny

Choć przyczyn drętwienia nóg można wypatrywać m.in. w niedokrwieniu kończyn i chorobach nerek, to w kontekście kręgosłupa wynikają one z problemów odcinka lędźwiowego i odcinka krzyżowego. Są to:

  • punkty spustowe zlokalizowane w mięśniach odcinka lędźwiowego i pośladkach, które mają tendencję do wywoływania nie tylko bólu lokalnego, ale również promieniującego do tylnej części ud, łydek, a często również i stóp,
  • uraz kręgosłupa połączony z uszkodzeniem nerwów zaopatrujących kończyny dolne,
  • zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych, które powoduje ból w dolnej części pleców przenoszący się w dół do nogi,
  • przodopochylenie miednicy wywołujące pogłębienie lordozy lędźwiowej, zaburzenia napięcia mięśniowego i w konsekwencji ból nóg od kręgosłupa.

Drętwienie kończyn jest również spowodowane konkretnymi schorzeniami kręgosłupa. Spójrzmy niżej.

Choroby wywołujące rwący ból nóg od kręgosłupa

W wielu przypadkach przyczyną drętwienia i rwącego bólu nóg są schorzenia kręgosłupa takie jak rwa kulszowa lub kręgozmyk. Prowadzą one do ucisku na korzenie nerwowe, który wywołuje promieniujący i rwący ból nóg.

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa (ischialgia) spowodowana jest uciskiem lub podrażnieniem nerwu kulszowego, który unerwia odcinek od dolnej części pleców aż do stóp. Pacjenci najczęściej zgłaszają ból promieniujący od pośladka przez tylną część uda aż do stopy, a także uczucie mrowienia, pieczenia i drętwienie nóg w nocy. W poważniejszych przypadkach może dojść do osłabienia siły mięśniowej kończyny utrudniającej chodzenie i wykonywanie codziennych czynności.

Kręgozmyk (spondylolisteza)

Kręgozmyk polega na przemieszczeniu jednego kręgu względem drugiego. Występuje najczęściej występuje w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i powoduje ucisk na korzenie nerwowe.

Dyskopatia lędźwiowa

Dyskopatia to choroba degeneracyjna krążków międzykręgowych, która może rozwijać się wraz z wiekiem. W przypadku dyskopatii lędźwiowej dochodzi do osłabienia krążków międzykręgowych w odcinku lędźwiowym, co może prowadzić do przepukliny dysku i ucisku na korzenie nerwowe.

Rwa udowa

W rwie udowej dochodzi do ucisku na nerw udowy, czyli na największy nerw splotu lędźwiowego. Powoduje on ból nóg promieniujący od kręgosłupa do przedniej części uda, przez wewnętrzną część łydki aż do kostki przyśrodkowej.

Bóle nóg od kręgosłupa – objawy towarzyszące

Drętwienie nóg bardzo często współistnieje z uczuciem sztywności mięśni w odcinku lędźwiowym, a także bólem krzyża. Jeśli przyczyną jest dyskopatia lędźwiowa – może wystąpić ostry ból kręgosłupa lędźwiowego, który promieniuje do biodra i przechodzi niżej, powodując drętwienie stopy.

Innymi objawami towarzyszącymi są:

  • problemy z chodzeniem spowodowane osłabieniem siły mięśni nóg, np. w przebiegu rwy kulszowej,
  • ból kręgosłupa lędźwiowego nasilający się podczas ruchu,
  • zaburzenie czucia skórnego i głębokiego, wobec czego kończyny wywołują wrażenie „obcych”,
  • ból nocny związany z pozycją, która uciska nerwy wywołujące drętwienie nóg,
  • wykrzywienie tułowia obecne w przepuklinie kręgosłupa.

Leczenie bólu kręgosłupa i nóg

W leczeniu bólu i drętwienia nóg pochodzenia odkręgosłupowego stosuje się farmakoterapię, fizjoterapię, zabiegi przeciwbólowe, a w poważniejszych przypadkach – leczenie chirurgiczne.

  • Farmakoterapia w postacileków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, które łagodzą ból kręgosłupa i wygaszają stan zapalny.
  • Fizjoterapia ruchowa jest fundamentem leczenia przewlekłych bólów kręgosłupa i nóg, szczególnie przy schorzeniach takich jak dyskopatia, kręgozmyk czy rwa kulszowa. Wzmacnia mięśnie stabilizujące kręgosłup, poprawia elastyczność i ruchomość oraz zmniejsza nacisk na nerwy.
  • Zabiegi przeciwbólowe takie jakblokady nerwowe stosuje się w przypadkach ostrego, trudnego do zniesienia bólu. Zabiegi te przerywają przewodzenie sygnałów bólowych i przynoszą natychmiastową ulgę.
  • Zabiegi chirurgiczne – w sytuacjach, kiedy leczenie zachowawcze (farmakoterapia, fizjoterapia) nie przynosi poprawy i dolegliwości są zaawansowane, zaleca się leczenie chirurgiczne. Operacje takie jak discektomia, stabilizacja kręgosłupa lub dekompresja nerwów są stosowane w celu usunięcia przyczyny ucisku.
  • Modyfikacja stylu życia, czyliunikanie przeciążeń kręgosłupa, utrzymanie zdrowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna oraz stosowanie ergonomicznych zasad w codziennych czynnościach to kluczowe elementy zapobiegania bólom nóg i kręgosłupa.

Jak zapobiegać bólom nóg od kręgosłupa?

Ból nóg od kręgosłupa często pojawia się nagle, jednak jego korzenie często sięgają lat zaniedbań w postaci niewłaściwej postawy ciała lub przeciążeń. Kluczem do zdrowia kręgosłupa jest codzienna troska o jego kondycję oraz konsekwentna profilaktyka. Czyli?

  1. Utrzymywanie prawidłowej postawy ciała

Regularnie zmieniaj pozycję podczas siedzenia, aby nie obciążać dolnego odcinka kręgosłupa. Oprócz tego utrzymuj pośladki blisko oparcia oraz stosuj podnóżek pod nogi, aby zmniejszyć ucisk na nerwy i naczynia krwionośne nóg.

  • Regularna aktywność fizyczna

Regularnie wykonuj ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców, brzucha i nóg. Są bardzo ważne dla stabilizacji kręgosłupa i zmniejszają ryzyko przeciążeń. Ponadto unikaj długotrwałego bezruchu.

  • Kontrola masy ciała

Nadwaga i otyłość wywierają dodatkowy nacisk na kręgosłup, który może prowadzić do bólu promieniującego do nóg. Dlatego wdróż dietę bogatą w białko, warzywa, owoce oraz zdrowe tłuszcze. Unikaj również przetworzonych produktów, a w razie potrzeby skorzystaj z porady dietetyka.

  • Regularne wizyty kontrole u ortopedy

Jeśli w przeszłości wystąpiły u Ciebie problemy z kręgosłupem lub drętwienie nóg, regularne wizyty u lekarza ortopedy lub neurologa powinny być priorytetem. Wczesne wykrycie problemów i zastosowanie odpowiedniego leczenia może zapobiec nawrotom bólu i poważniejszym komplikacjom.

Bibliografia

  1. Kuraishi K. (i in.), Study on the area of pain and numbness in cases with lumbosacral radiculopathy, No Shinkei Geka 2012, 40(10): 877-885.
  2. Terai H. (i in.), Prevalence of Restless Legs Syndrome and its Symptoms among Patients with Spinal Disorders, J Clin Med. 2021 10(21): 5001.
  3. Wójcik G., Piskorz J., Niecharakterystyczny ból imitujący lewostronną rwę kulszową – opis przypadku, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2015, 21(3): 240–243.