Drętwienie rąk jest często odczuwane w nocy. Istnieje wiele przyczyn mrowienia dłoni. Na przykład drętwienie lewej ręki może pochodzić od serca i być oznaką zawału. Częściej jednak jest objawem zespołu cieśni nadgarstka lub dyskopatii kręgosłupa szyjnego.W artykule opisuję typowe przyczyny cierpnięcia rąk, ich typowe objawy oraz leczenie.
Drętwienie rąk – przyczyny
Istnieje wiele przyczyn mrowienia dłoni, poniżej wymieniam te, które mogą powodować drętwienie zarówno w prawej jak i lewej ręki.
Zespół cieśni nadgarstka
Drętwienie rąk w nocy często jest objawem zespołu cieśni nadgarstka. Ból i zaburzenia czucia mogą dotyczyć prawej lub lewej ręki. Dolegliwości zaczynają się od drętwienia palców u rąk, szczególnie palca wskazującego, kciuka, palca środkowego oraz połowy palca serdecznego. Cierpnięcie może być najbardziej odczuwane w obrębie opuszków palców.
Mrowienie dłoni często pojawia się się podczas snu. Po wybudzeniu pocieranie lub strząsanie rąk może pomóc zmniejszyć dolegliwości. Z biegiem czasu objawy mogą pojawiać się również w dzień, na przykład podczas pracy na komputerze lub po ciężkiej pracy fizycznej. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do zaniku mięśni w okolicy podstawy kciuka oraz osłabienia dłoni.
Przyczyną zespołu cieśni nadgarstka jest ucisk nerwu pośrodkowego, który przechodzi przez kanał nadgarstka. W pewnych okolicznościach ten kanał staje się zbyt ciasny i nerw zostaje uciśnięty powodując drętwienie dłoni. Dzieje się tak na przykład w ciąży, niedoczynności tarczycy lub złamaniach nadgarstka. Wieloletnia praca obciążająca nadgarstki również może przyczyniać się powstania tego schorzenia.
Aby zdiagnozować cieśń nadgarstka należy wykonać badanie EMG.
W leczeniu nieoperacyjnym stosuje się leki zmniejszające obrzęk oraz zapalenie. Często pomagają również specjalne szyny zakładane na noc lub na czas pracy.
Pod kontrolą USG można bardzo precyzyjnie podać leki w okolicę uciśniętego nerwu z pomocą specjalnych zastrzyków. Podana glukoza dostarcza energii do komórek nerwowych, natomiast środek przeciwzapalny powoduje zmniejszenie obrzęku, za czym idzie znaczne zmniejszenie lub całkowite ustąpienie objawów. Takie leczenie daje dobre rezultaty w łagodnym i umiarkowanym zespole cieśni nadgarstka. W cięższych przypadkach wykonuje się operację polegającą na zwiększeniu miejsca dla nerwu pośrodkowego.
Rwa barkowa
Rwa barkowa może powodować ból i sztywność karku jak również ból pod lewą łopatką i drętwienie lewej ręki lub analogiczne objawy po stronie prawej. Dolegliwości często są odczuwane jako bolesne pasmo biegnące od karku, aż do opuszków palców, najczęściej kciuka, palca wskazującego lub środkowego.
Mrowienie w palcach może nasilać się przy skręcie głowy w stronę bólu i odchyleniu do tyłu. W przypadku silnych dolegliwości nie należy jednak zbytnio ruszać szyją, ale udać się do lekarza w celu uzyskania diagnozy i skutecznego leczenia. Do bólu oraz drętwienia może dołączać się osłabienie mięśni kończyny górnej.
Rwa barkowa jest najczęściej spowodowana przez przepuklinę kręgosłupa szyjnego uciskającą nerw rdzeniowy.
W diagnostyce bardzo pomaga rezonans magnetyczny kręgosłupa szyjnego.
Leczenie lekkich postaci polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych oraz fizjoterapii. Cięższe przypadki leczy się za pomocą precyzyjnych zastrzyków nadtwardówkowych wykonywanych pod kontrolą fluoroskopii. Te zastrzyki dostarczają substancje zmniejszające obrzęk i zapalenie bezpośrednio w miejsce ucisku nerwu przez przepuklinę, z czego wynika ich wysoka skuteczność. W najcięższych przypadkach wykonywana jest operacja kręgosłupa.
Uszkodzenie nerwu łokciowego
Drętwienie małego palca u ręki oraz połowy palca serdecznego może być objawem uszkodzenia nerwu łokciowego.
Mrowienie i zaburzenia czucia często nasilają się w nocy lub podczas pracy na komputerze.
Istnieje kilka miejsc, w których nerw łokciowy może zostać uciśnięty. Badaniem, które jest w stanie to miejsce zlokalizować jest EMG.
Leczenie jest zależne od konkretnej przyczyny drętwienia ręki. W części przypadków poprawę przynosi po prostu uważanie, aby nie opierać się o przyśrodkową część łokcia lub unikanie spania ze zgiętym łokciem. W cięższych przypadkach może być konieczna operacja.
Napad paniki
Napady paniki, dawniej zwane histerią zdarzają się częściej u kobiet niż u mężczyzn, a ich typowymi objawami są:
- silny lęk
- drętwienie twarzy i rąk
- drętwienie rąk i nóg
- zawroty głowy
- duszność oraz szybki oddech
- skurcze rąk i nóg
- ból w klatce piersiowej
- szybkie bicie serca
Przyczyną mrowienia rąk i nóg oraz ich skurczów jest często zbyt intensywne oddychanie podczas napadu lęku. Prowadzi to do zasadowicy, która z kolei zwiększa pobudliwość nerwów obwodowych.
Leczenie silnego napadu polega na podaniu leku przeciwlękowego. W ich zapobieganiu stosuje się między innymi psychoterapię oraz odpowiednie leki.
Tężyczka
Tężyczka objawia się napadowym drętwieniem rąk i nóg oraz twarzy. Obok mrowienia w stopach i dłoniach pojawiają się również skurcze i sztywność mięśni. Tężyczka jest często wywołana zaburzeniami elektrolitowymi, na przykład zbyt niskim poziomem wapnia lub magnezu.
Leczenie polega między innymi na przywróceniu prawidłowego poziomu elektrolitów.
Polineuropatia
Polineuropatia objawia się symetrycznym drętwieniem rąk i nóg o typie rękawiczek i skarpetek. Choroba zaczyna się w opuszkach palców stóp. Obok zaburzeń czucia często pojawia się nieprzyjemny neuropatyczny ból, który ma charakter palenia lub prądu elektrycznego. W pewnych postaciach neuropatii dochodzi do zaników mięśni.
Przyczyną polineuropatii są czynniki uszkadzające nerwy, których może być wiele. Do najczęstszych należą:
- Cukrzyca
- Chemioterapia
- Niedobory witaminowe, na przykład u alkoholików
- Choroby autoimmunologiczne
- Genetyczne choroby tkanki nerwowej
- Borelioza
Leczenie polega na stosowaniu leków zmniejszających wrażliwość uszkodzonych nerwów oraz w miarę możliwości na usunięciu przyczyny, na przykład poprzez dobrą kontrolę poziomu glukozy w cukrzycy.
Udar mózgu
Udar mózgu może dawać różne objawy. Często jest to nagłe zdrętwienie oraz osłabienie połowy ciała lub zaburzenia mowy. Czasem schorzenie objawia się jedynie drętwieniem lewej lub prawej ręki.
Przyczyną udaru jest uszkodzenie mózgu spowodowane przez schorzenia naczyń. Z reguły jest to zablokowanie dopływu krwi do mózgu, czyli udar niedokrwienny, rzadziej pojawia się krwawienie, zwane potocznie wylewem.
Leczenie udaru jest szpitalne. Ważne jest jak najszybsze dostanie od oddziału ratunkowego, co zwiększa szanse na przeprowadzenie szybkiej diagnostyki i uzyskanie odpowiedniego leczenia.
Objaw Raynauda
Objaw Raynauda to drętwienie rąk pod wpływem zimna lub stresu. Napadowemu drętwieniu palców u rąk towarzyszy ich zblednięcie, które przechodzi w bolesne zasinienie. Następnym etapem jest zaczerwienienie, obrzęk oraz pieczenie palców.
Dokładna przyczyna jest słabo poznana, a jej diagnostyką często zajmują się reumatolodzy.
Istnieje wiele metod leczenia, z których najprostszym jest unikanie oziębienia rąk.
Drętwienie lewej ręki
Wszystkie wymienione powyżej przyczyny mogą powodować drętwienie palców prawej lub lewej ręki. Należy pamiętać, że drętwienie lewej ręki może być również oznaką chorób serca takich jak szczególnie dławica piersiowa lub zawał. Ból serca odczuwany jest najczęściej za mostkiem i może promieniować lewej kończyny górnej, szczególnie do serdecznego i małego palca, gdzie może być odczuwany jako mrowienie lub drętwienie.
Bólowi może towarzyszyć zimny pot, bladość skóry oraz niepokój. Przy podejrzeniu zawału należy zadzwonić na numer alarmowy w celu uzyskania szybkiej pomocy.
Drętwienie rąk w nocy
Drętwienie rąk podczas snu ma wiele przyczyn. W nocy dociera mniej bodźców, dlatego bardziej odczuwa się wiele dolegliwości, w tym mrowienie dłoni. W czasie snu nie kontrolujemy sposobu, w jaki ułożone są nasze kończyny, co może powodować ucisk nerwu. Szczególnie zbyt duże i przedłużone zgięcie lub wyprost w nadgarstku jest przyczyną drażnienia nerwu pośrodkowego i powstaniem nieprzyjemnych objawów zespołu cieśni nadgarstka.
Często dużą ulgę przynoszą specjalne ortezy, czyli szyny zakładane na noc, które zapewniają prawidłową pozycję kończyn podczas snu. Niekiedy nieprawidłowa pozycja ciała podczas snu powoduje zmniejszenie ukrwienia kończyny, jej zdrętwienie, a nawet osłabienie, które szybko mija po przywróceniu właściwej pozycji. Szczególnie niebezpieczne jest spanie podczas zamroczenia alkoholem. Bywa wtedy tak, że dochodzi do znacznego uszkodzenia nerwu, co objawia się osłabieniem czucia oraz siły, co może utrzymywać się przez tygodnie lub miesiące. Najczęściej dotyczy to uszkodzenia nerwu promieniowego, który w czasie upojenia alkoholowego może zostać uciśnięty w czasie spania z ręką przewieszoną przez oparcie krzesła. Objawia się to zdrętwieniem grzbietu ręki oraz trudnością w wyprostowaniu palców.
Drętwienie rąk w ciąży
Drętwienie rąk w ciąży jest bardzo częste i wynika ze zmian hormonalnych oraz z zatrzymania wody w organizmie. Z reguły za mrowienie dłoni odpowiedzialny jest zespół cieśni nadgarstka, który można wtedy leczyć za pomocą specjalnych ortez utrzymujących rękę w optymalnej pozycji oraz fizjoterapii. Objawy należy skonsultować z lekarzem, gdyż zaburzenia czucia w ciąży mogą również świadczyć o innych groźnych schorzeniach takich jak:
- Stan przedrzucawkowy, który objawia się wysokim ciśnieniem, bólami głowy oraz białkomoczem.
- Cukrzyca ciążowa