Dyskopatia wielopoziomowa to schorzenie, w którym degeneracji ulega jednocześnie kilka krążków międzykręgowych. Zdarza się, że dotyczy ona więcej niż jednego odcinka kręgosłupa. Jakie są jej przyczyny i objawy? Jakie metody leczenia oferuje współczesna medycyna?

Co to jest dyskopatia wielopoziomowa?

Dyskopatia wielopoziomowa to schorzenie kręgosłupa polegające na degeneracji lub uszkodzeniu sąsiadujących krążków międzykręgowych w jednym lub w kilku odcinkach kręgosłupa. Schorzenie najcześciej dotyczy odcinków szyjnego i lędźwiowego, które są najbardziej ruchome i narażone na przeciążenia.

Problem rzadziej obejmuje odcinek piersiowy, ponieważ w porównaniu z pozostałymi jest mniej narażony na obciążenia. Zdarza się również, że dyskopatia wielopoziomowa przez długi czas pozostaje bezobjawowa.

Dyskopatia wielopoziomowa szyjna, piersiowa, lędźwiowa

Dyskopatia wielopoziomowa szyjna dotyczy krążków międzykręgowych w odcinku szyjnym kręgosłupa, który odpowiada za dużą ruchomość i wsparcie dla głowy. Schorzenie to może powodować zaburzenie stabilności szyi i zmniejszenia przestrzeni między kręgami, co może wpływać na funkcję nerwów i naczyń przebiegających w tym rejonie. Degeneracja krążków w odcinku szyjnym bywa szczególnie problematyczna ze względu na bliskość rdzenia kręgowego.

Piersiowa dyskopatia wielopoziomowa występuje najrzadziej. Rozwija się w obrębie odcinka piersiowego, powodując m.in. jego sztywność, a przez to ograniczoną pracę mięśni oddechowych i klatki piersiowej.

Dyskopatia wielopoziomowa lędźwiowa występuje najczęściej. Dlaczego? Odcinek lędźwiowy dźwiga ciężar wszystkich wyżej położonych segmentów kręgosłupa, co czyni go szczególnie narażonym na przeciążenia. W połączeniu z codzienne aktywnościami, takimi jak dźwiganie ciężarów i nieprawidłowa pozycja podczas pracy biurowej, ryzyko rozwoju zmian degenaracyjnych i uszkodzeń jest jeszcze wyższe.

Dyskopatia wielopoziomowa ICD 10

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10) dyskopatia wielopoziomowa nie jest opisana jako osobna jednostka chorobowa. Można ją jednak zaklasyfikować do ogólnej kategorii oznaczonej jako M51 Inne choroby krążka międzykręgowego.

W zależności od lokalizacji chorób krążka międzykręgowego i charakteru zmian warto posłużyć się uszczegółowieniem w postaci poniższych, przykładowych kodów:

  • M51.0 Choroby krążków międzykręgowych lędźwiowych i innych z uszkodzeniem rdzenia kręgowego,
  • M51.3 Inne określone zwyrodnienia krążków międzykręgowych.

Jeśli dyskopatia wielopoziomowa dotyczy kręgów szyjnych, według klasyfikacji ICD-10 można opisać ją kodem M50 Choroby krążków międzykręgowych szyjnych. Przy oznaczeniu dyskopatii odcinka piersiowego dopuszczalne jest użycie kodu M54.6 Ból kręgosłupa piersiowego.

Dyskopatia wielopoziomowa – przyczyny

Dyskopatia wielopoziomowa to złożone schorzenie, którego rozwój wynika z oddziaływania wielu czynników. Do najczęstszych należą:

  • starzenie się organizmu i związana z tym degeneracja krążków międzykręgowych,
  • przeciążenia mechaniczne (dźwigania ciężarów, powtarzalne ruchy, nieprawidłowa postawa ciała),
  • długotrwałe przebywanie w wymuszonej pozycji, szczególnie przy nieergonomicznym stanowisku pracy,
  • brak aktywności fizycznej,
  • otyłość,
  • czynniki genetyczne predysponujące do szybszej degeneracji krążków międzykręgowych,
  • urazy kręgosłupa,
  • przewlekły stres wpływający na napięcie mięśni i obniżający zdolności regeneracyjne organizmu,
  • choroby metaboliczne takie jak osteoporoza, które osłabiają strukturę kostną i zwiększają ryzyko uszkodzeń krążków.

Dyskopatia wielopoziomowa – objawy

Charakter objawów dyskopatii wielopoziomowej zależy przede wszystkim od jej lokalizacji.

  • W przebiegu wielopoziomowej dyskopatii szyjnej można zaobserwować ból szyi promieniujący do ramion i dłoni (rwa barkowa), sztywność karku oraz ograniczenie zakresu ruchu głowy. Ucisk na nerwy lub rdzeń kręgowy może prowadzić do drętwienia, mrowienia lub osłabienia siły mięśniowej w rękach. W rzadkich przypadkach możliwe są objawy neurologiczne w postaci zawrotów głowy, zaburzeń równowagi, a nawet trudności w precyzyjnych ruchach dłoni.
  • Dyskopatia wielopoziomowa piersiowa może powodować ból w środkowej części pleców, który często promieniuje do klatki piersiowej lub brzucha. Z tego powodu czasem niesłusznie kojarzy się go z problemami kardiologicznymi lub żołądkowymi. Zdarza się również, że zmiany dyskopatyczne odcinka piersiowego powodują drętwienie wzdłuż żeber.
  • Dyskopatia wielopoziomowa lędźwiowa może prowadzić do bólu dolnej części pleców, który promieniuje do pośladków, bioder i nóg (rwa kulszowa). Ucisk na korzenie nerwowe może również powodować osłabienie mięśni kończyn dolnych, drętwienie, mrowienie lub zaburzenia czucia. W przypadku znacznego ucisku na struktury nerwowe może dojść do zespołu ogona końskiego, który wymaga pilnej interwencji medycznej i objawia się m.in. nietrzymaniem moczu lub stolca oraz zaburzeniami czucia w okolicach krocza.

Wielopoziomowa dyskopatia – jak leczyć?

W leczeniu wielopoziomowej dyskopatii o łagodnym przebiegu podstawą jest terapia zachowawcza. Obejmuje ona fizjoterapię (masaż, fizykoterapia, terapia manualna), ćwiczenia wzmacniające mięśnie przykręgosłupowe, a także edukację pacjenta w zakresie ergonomii, unikania przeciążeń oraz dbania o prawidłową masę ciała.

W przypadkach, gdy zachowawcze leczenie nie działa, można zastosować zastrzyki nadtwardówkowe. W wielu przypadkach pozwalają one zmniejszyć stan zapalny, złagodzić ból oraz uwolnić nerw spod nacisku, poprawiając ukrwienie i warunki do regeneracji.

Jeżeli jednak długotrwały ucisk powoduje nasilone objawy, trudne do wyciszenia metodami zachowawczymi, a nerw jest niedokrwiony, może okazać się konieczna interwencja chirurgiczna. Operacyjne usunięcie przepukliny i odbarczenie nerwu pozwala wówczas na przywrócenie jego funkcji i zmniejszenie dolegliwości.

Ćwiczenia przy dyskopatii wielopoziomowej

W przypadku dyskopatii wielopoziomowej, zwłaszcza gdy zmiany degeneracyjne obejmują różne odcinki kręgosłupa, do wykonywania ćwiczeń należy podejść z ostrożnością.

Samodzielnie dobrane ćwiczenia mogą nie tylko nie przynieść poprawy, ale wręcz pogorszyć stan pacjenta. Dlatego w przypadku stwierdzonej dyskopatii wielopoziomowej przed rozpoczęciem ćwiczeń warto najpierw skonsultować się z lekarzem, co pozwala dobrać ćwiczenia odpowiednie do lokalizacji zmian, stopnia zaawansowania schorzenia i objawów.