Istnieje wiele rodzajów blokad kręgosłupa. Różnią się miedzy sobą nie tylko techniką, miejscem podania i ceną, ale przede wszystkim skutecznością i ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Nowoczesny rodzaj blokady w kręgosłup to indywidualnie dobrane zastrzyki zastrzyki nadtwardówkowe wykonane pod kontrolą fluoroskopii. Po zabiegu ból najczęściej znacznie zmniejsza się zupełnie znika, podobnie jak powodująca go przepuklina.
Co to jest blokada kręgosłupa?
Sterydowa blokada kręgosłupa to zastrzyk stosowany w leczeniu wielu rodzajów bólu. Najczęściej wykonuje się go w bezoperacyjnym leczeniu przepukliny kręgosłupa i wywołanej przez nią rwy kulszowej. Pacjenci często pytają czy taka blokada w kręgosłup rzeczywiście leczy przyczynę bólu, czy tylko go maskuje. W ogromnej większości przypadków nowoczesna blokada nadtwardówkowa działa na przyczynę bólu, czyli przepuklinę kręgosłupa, która po zabiegu zmniejsza się, co pokazuje badanie rezonansem magnetycznym.
Rodzaje blokad kręgosłupa
Sterydowe blokady kręgosłupa stosuje się od 1952 roku. Wtedy tego typu zastrzyki były wykonywane na ślepo, co wiązało się z mniejszą skutecznością oraz większą częstością skutków ubocznych. Od tamtego czasu zachodnia medycyna poszła znacznie do przodu i dysponuje dziś nowoczesnymi zastrzykami nadtwardówkowymi podawanymi pod kontrolą RTG. Ta bezoperacyjna metoda leczenia jest bardzo popularna w USA. Dzięki specjalnym igłom oraz odpowiednio dobranej technice można dostarczyć lek w okolice nawet bardzo dużej przepukliny kręgosłupa uciskającej korzenie (tzw. korzonki) nerwowe.
Kręgosłup to nie tylko nerwy i przepukliny, pewne blokady podaje się również w stawy, mięśnie oraz przyczepy. Poniżej opisuję różne rodzaje blokad w kręgosłup, począwszy od najprostszych i najstarszych, aż do najbardziej zaawansowanych i współczesnych.
Blokada domięśniowa
Blokada domięśniowa to zastrzyk w mięśnie kręgosłupa. Prawie zawsze jest on wykonywany na ślepo. Skuteczność takiej iniekcji jest podobna do skuteczności zwykłego zastrzyku w pośladek, które wykonują pielęgniarki. Lek najpierw wchłania się do krwi i działa na cały organizm, a jedynie jego mała część dociera z krwią do źródła bólu. Jeżeli przepuklina mocno uciska nerw, zaciska również naczynia krwionośne i nie dopuszcza leku we właściwe miejsce.
Zastrzyki do punktów spustowych
Zastrzyki do punktów spustowych mięśni przykręgosłupowych często zawierają rozcieńczony środek znieczulający, jednak nie zawierają sterydu. Nie jest to typowa blokada, gdyż w zabiegu chodzi o nakłucie punktów spustowych igłą, co wywołuje ich dezaktywację oraz wypłukanie miejscowej kwasicy i mediatorów bólu. Środek znieczulający przede wszystkim poprawia komfort pacjenta w trakcie zabiegu oraz pozwala znaleźć więcej punktów spustowych.
Blokada stawów międzywyrostkowych kręgosłupa
Stawy międzywyrostkowe to częste źródło bólu kręgosłupa. Są ona bardzo małe i zastrzyk do nich jest znacznie trudniejszy niż na przykład blokada kolana. W odcinku lędźwiowym i szyjnym najlepszym monitorowaniem pozwalającym na skuteczny i bezpieczny zastrzyk jest RTG. W odcinku piersiowym sprawdza się zarówno RTG, jak i USG. Dobrze przeprowadzony zabieg uśmierza ból i wygasza zapalenie. Umożliwia to wdrożenie specjalnych ćwiczeń, które zapobiegają nawrotom bólu.
Blokada stawu krzyżowo biodrowego
Zastrzyk do stawu krzyżowo biodrowego również można nazwać blokadą w kręgosłup, gdyż kość krzyżowa jest jego częścią. Objawy chorób stawu krzyżowo biodrowego to uciążliwy ból w dole pleców i górze pośladka nasilający się przy siedzeniu, chodzeniu i staniu. Blokada stawu krzyżowo biodrowego jest trudna technicznie, gdyż szpara stawowa jest bardzo wąska i anatomia stawu jest bardzo zmienna. Zastrzyki pod kontrolą RTG z podaniem kontrastu są najpewniejszą metodą skutecznego przeprowadzenia tej blokady kręgosłupa.
Blokada entezopatii kręgosłupa
Niekiedy przyczepy mięśni do kręgosłupa ulegają zwyrodnieniu, co nazywamy entezopatią. Powoduje to nieznośny ból pleców, który nasila się w określonych pozycjach. Schorzenie często pojawia się u osób, które latami pracują w tej samej pozycji, szczególnie gdy ta pozycja jest nienaturalna i asymetryczna. Przykładem takiego zawodu są fryzjerzy, szczególnie wysocy. Blokada entezopatii kręgosłupa przynosi znaczną ulgę i wygasza zapalenie. Aby efekty utrzymały się na stałe należy postarać się o zwiększenie ergonomii pracy. Po upłynięciu miesiąca od podania blokady sterydowej kręgosłupa można zastosować zastrzyki z osocza bogatopłytkowego, które wzmacniają regenerują przyczepy.
Blokada selektywna korzeni
Blokada selektywna korzeni nerwowych służy do uzyskania diagnozy, ale nie leczy. Aby blokada była selektywna, leki nie mogą wejść do przestrzeni nadtwardówkowej, gdzie znajduje się źródło bólu, którym najczęściej jest przepuklina kręgosłupa. Zabieg czasem wykonuje się dla potrzeb neurochirurga, który przed operacją chce zidentyfikować korzeń rdzeniowy odpowiedzialny za ból.
Blokada nerwu kulszowego
Blokada nerwu kulszowe nie jest blokadą kręgosłupa i nie stosuje się jej w leczeniu rwy kulszowej. Jest to rodzaj znieczulenia, jaki stosuje się przed zabiegami operacyjnymi.
Zastrzyki nadtwardówkowe
Zastrzyki nadtwardówkowe to nowoczesna i bardzo skuteczna blokada kręgosłupa. Ten zabieg wygasza zapalenie, odbarcza ucisk nerwu oraz pobudza regenerację korzeni nerwu kulszowego. Po zastrzyku często następuje nie tylko zmniejszenie bólu, ale i samej przepukliny.
Takie bezoperacyjne leczenie przepukliny kręgosłupa jest bardzo skuteczne, gdyż dla każdego i dla każdej przepukliny jest dobierana indywidualna technika zastrzyku w kręgosłup. Specjalne igły zostają precyzyjnie w prowadzone w odpowiednie miejsca, tak aby podany lek gruntownie opłukał miejsce ucisku korzeni oraz dokładnie opłynął przepuklinę ze wszystkich stron.
Aby przyśpieszyć regenerację uszkodzonych korzeni, w niektórych przypadkach w okolicę uciśniętych nerwów podawane są substancje odżywcze oraz witaminy.
Główne drogi podania leków to zastrzyki przezotworowe zwane też przez niektórych selektywną blokadą transforaminalną oraz zastrzyki interlaminarne. Czasem stosuje się zewnątrzoponowe zastrzyki doogonowe podawane do rozworu krzyżowego.
Tę nowoczesną blokadę epiduralną stosuje się w następujących odcinkach kręgosłupa:
- Blokada kręgosłupa lędźwiowego – wykonuje się ją w leczeniu rwy udowej i rwy kulszowej.
- Blokada kręgosłupa lędźwiowego – przeprowadza się ją w leczeniu rwy barkowej.
- Blokada kręgosłupa piersiowego – pomaga w bezoperacyjnym leczeniu przepukliny w odcinku piersiowym.
Blokada na ból kręgosłupa – wskazania do zabiegu
W jakich przypadkach stosuje się blokadę na ból kręgosłupa? Wskazania do blokady:
- zwężenie kanału kręgowego oraz ucisk na korzenie nerwów rdzeniowych – często wiąże się to z silnym bólem pleców, kończyn dolnych lub górnych, a także z problemami w chodzeniu i codziennym funkcjonowaniu,
- przepuklina krążka międzykręgowego – ból jest związany z uciskiem na nerwy rdzeniowe spowodowanym przez wyciśniętą na zewnątrz zawartość krążka międzykręgowego,
- zmiany zwyrodnieniowe krążka międzykręgowego – starzenie się i zużywanie dysków powoduje stopniowe zmniejszanie się przestrzeni międzykręgowej, uszkodzenie struktury krążka oraz jego uwypuklenie,
- kręgozmyk – w przypadku nieprawidłowego przesunięcia się jednego z kręgów kręgosłupa drugi może dochodzić do ucisku na korzenie nerwów rdzeniowych i występowania dolegliwości bólowych.
Blokada na ból kręgosłupa – przeciwskazania do zabiegu
W jakich przypadkach lekarz może zrezygnować z zastosowania blokady na ból kręgosłupa?
- zaburzenia krzepliwości
- w trakcie leczenia przeciwzakrzepowego
- zakażenia lub zaburzenia odporności
- reakcje uczuleniowe na anestetyki i steroidy
- ciężka choroba wrzodowa
- nieuregulowane nadciśnienie tętnicze krwi
- nieuregulowana cukrzyca.
Zastrzyk blokada – cena
Pacjenci często pytają ile kosztuje zastrzyk blokada kręgosłupa. Otóż cena blokady kręgosłupa zależy od rodzaju zabiegu. Najniższą cenę mają podawane na ślepo blokady domięśniowe. Te zastrzyki nawet nie trafiają do kręgosłupa, a ich skuteczność jest podobna do zwykłych zastrzyków na rwę kulszową podawanych w pośladek przez pielęgniarkę.
Więcej kosztują epiduralne blokady sterydowe kręgosłupa podawane na ślepo, bez żadnego sprzętu monitorującego pozycję igły. Ich skuteczność jest mniejsza i są obarczone podwyższonym ryzykiem.
Użycie USG zwiększa cenę oraz bezpieczeństwo zastrzyku w kręgosłup, jednak stosujące tą metodę nie widać dokąd dostaje się podawany lek.
Wyższą cenę mają nowoczesne zastrzyki nadtwardówkowe, których technika jest indywidualnie dobierana dla każdego pacjenta i każdej przepukliny. Dzięki użyciu RTG do monitorowania pozycji igły i zastosowaniu specjalnego kontrastu możliwe jest bardzo precyzyjne podanie leku, co zapewnia dużą skuteczność oraz bezpieczeństwo. Przeprowadzenie takiego zabiegu wymaga doświadczenia oraz specjalistycznego sprzętu. Wynika z tego cena zastrzyku. Należy pamiętać, że koszt nowoczesnej blokady kręgosłupa jest jedynie małym ułamkiem ceny operacji.
Blokada sterydowa kręgosłupa – jakie leki?
Najczęściej stosuje się środek znieczulający, który przez kilka godzin działa przeciwbólowo. W blokadzie kręgosłupa znajdują się również sterydy, które mają silne działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe oraz ochronne dla uciśniętego nerwu. Te właściwości sterydów stosuje się również w leczeniu wielu chorób układu nerwowego, takich jak urazy rdzenia kręgowego lub obrzęk mózgu. Z reguły są to sterydy o przedłużonym działaniu. Najczęściej podawane są:
- Betametazon, nazwa handlowa: Diprophos
- Metylprednizolon, nazwa handlowa: Depo-Medrol
Aby pobudzić regenerację nerwu podaje się również substancje odżywcze i witaminy.
Zastrzyk blokada kręgosłupa skutki uboczne
Istnieje fałszywy i szkodliwy dla pacjentów mit, że blokady kręgosłupa jedynie leczą objawy i maskują ból. Prawda jest zupełnie inna, nowoczesne zastrzyki nadtwardówkowe pomagają w cofaniu się przepukliny oraz regeneracji uciśniętych korzeni nerwowych. Maskowanie bólu związane z zastrzykiem trwa jedynie 4 godziny. Ból zaczyna ustępować dopiero w momencie kiedy rozpoczyna się dobroczynne działanie przeciwzapalne i zmniejsza się ucisk na nerw. Dzięki wysokiej efektywności ilość leku podana w jednorazowej blokadzie jest mała i jej skutki uboczne dla organizmu są mniejsze od tradycyjnego leczenia polegającego na podaniu kilkudziesięciu zastrzyków w pośladek i pełnych garści tabletek.
Skutki uboczne zastrzyków w kręgosłup
Skutki uboczne blokady w kręgosłup zależą od umiejętności i doświadczenia wykonującego je lekarza, jak również sprzętu używanego do monitorowania położenia igły oraz leku w kręgosłupie. Najmniej powikłań mają blokady kręgosłupa wykonywane pod kontrolą RTG, czyli fluoroskopii. Poważnie skutki uboczne pojawiają się bardzo rzadko. Niektóre możliwe komplikacje to:
- krwawienie, w bardzo rzadkich przypadkach krwiak nadtwardówkowy
- infekcja
- podrażnienie nerwu
- reakcja wazowagalna, czyli spadek ciśnienia, który może prowadzić do zasłabnięcia lub omdlenia
- przebicie opony twardej i znieczulenie od pasa w dół trwające około godziny
- uszkodzenie rdzenia kręgowego (w zastrzykach w kręgosłup szyjny i piersiowy)
Możliwe skutki uboczne leków podanych w blokadzie kręgosłupa
- reakcja alergiczna
- przejściowy wzrost ciśnienia tętniczego
- przejściowy wzrost poziomu cukru we krwi
- przejściowe obniżenie odporności
- wysypka
- zaczerwienienie twarzy
- niepokój i bezsenność
