Kategoria: Baza wiedzy – artykuły medyczne

Uszkodzenie chrząstki stawowej to powszechny problem, który może prowadzić do poważnych dolegliwości bólowych i ograniczeń ruchomości stawów. Chrząstka stawowa odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu płynności ruchów, amortyzacji wstrząsów i ochronie stawów przed przeciążeniami. Niestety, chrząstka nie posiada zdolności do pełnej regeneracji, co sprawia, że jej uszkodzenia mogą prowadzić do trwałych zmian degeneracyjnych. W artykule omówione zostaną przyczyny, objawy oraz metody leczenia uszkodzeń chrząstki stawowej. Jakie są metody diagnostyki oraz nowoczesne podejścia terapeutyczne, które mogą wspomagać proces regeneracji chrząstki i przywracanie sprawności stawu?

Chondromalacja chrząstki – co to?

Chrząstka jest warstwą na powierzchniach stawowych. Odpowiada ona za to, że powierzchnie stawowe gładko ślizgają się po sobie. Niestety, z biegiem czasu chrząstka często uszkadza się w wyniku zmian degeneracyjnych, rozmięka, pojawiają się ubytki, a kości, zamiast się ślizgać, zaczynają się trzeć. Powoduje to mniejszą amortyzację, większe wstrząsy i obciążenia, a w rezultacie ból oraz zapalenie. Chondromalacja rzepki należy do chondropatii, czyli zespołu patologii dotyczących chrząstki.

Uszkodzenie chrząstki stawowej – przyczyny

Najczęściej uszkodzenie chrząstki powstaje w wyniku zwyrodnienia i pogłębiającego się problemu na przestrzeni lat. Może być wynikiem dawniejszych urazów czy kontuzji lub powstawać jako uszkodzenie pierwotne, bez konkretnej przyczyny.

Uszkodzenia chrząstki mogą wynikać z nadmiernego obciążenia stawów, co często występuje u sportowców oraz osób wykonujących ciężką pracę fizyczną. Powtarzające się mikrourazy oraz ciągłe przeciążenia stawu prowadzą do stopniowej degradacji chrząstki, co w dłuższej perspektywie może skutkować jej poważnym uszkodzeniem. U osób starszych zmiany zwyrodnieniowe są dodatkowo potęgowane przez naturalne procesy starzenia, które obniżają zdolności regeneracyjne chrząstki, czyniąc ją bardziej podatną na urazy i zużycie.

Warto również wspomnieć, że pewne czynniki ryzyka, takie jak otyłość, mogą znacząco przyspieszać proces degradacji chrząstki. Nadmierna masa ciała zwiększa obciążenie stawów, co sprzyja przyspieszonemu zużyciu chrząstki, zwłaszcza w stawach kolanowych i biodrowych. Dlatego tak ważne jest dbanie o prawidłową masę ciała oraz unikanie nadmiernych obciążeń, co może stanowić istotny element profilaktyki w kontekście uszkodzeń chrząstki stawowej.

Inną sytuacją jest urazowe uszkodzenie chrząstki, do którego dochodzi po skręceniu kolana. Może mu towarzyszyć uszkodzenie łąkotek lub więzadeł. Niekiedy też fragment chrząstki ulega odwarstwieniu i utrudnia poruszanie.

Uszkodzenie chrząstki stawowej – objawy

Objawy mogą przypominać uszkodzenia innych struktur w kolanie. Najczęściej spotykane są:

• ból – zazwyczaj tępy, nasilający się podczas aktywności fizycznej czy chodzenia po schodach. Dodatkowo zdarza się, że występuje w nocy.
• obrzęk kolana – powiększenie obrysu kolana,
• dźwięki stawowe, czyli słyszalne „chrupanie” podczas ruchów kolana,
• uczucie blokowania lub przeskakiwania w kolanie,
• uczucie ciężkości i wypełnienia kolana, szczególnie odczuwane po wysiłku fizycznym.

Uszkodzenia chrząstki – diagnostyka

Diagnostyka uszkodzenia chrząstki rozpoczyna się od przeprowadzenia przez lekarza wywiadu z pacjentem. Przede wszystkim trzeba ustalić, czy doszło do jakiegoś urazu, jakie występują objawy i od jak dawna. Następnie specjalista przeprowadza testy fizykalne. Często na tym etapie można już wstępnie określić, czy nie doszło do skręcenia lub uszkodzenia więzadła.

Czasami kolejnym krokiem jest zlecenie wykonania badań obrazowych. RTG pokaże, czy nie doszło do złamania w obrębie stawu, a także jak duże są przestrzenie pomiędzy stawami. Rezonans magnetyczny może z kolei dostarczyć informacji odnośnie skali urazu oraz stanu innych struktur w kolanie.

Uszkodzenie chrząstki stawowej kolana – leczenie

Chrząstka sama z siebie się nie zregeneruje, jednak możemy jej pomóc. Do stawu kolanowego możemy precyzyjnie podać kwas hialuronowy. Jest to substancja, która powoduje znaczne zmniejszenie tarcia, dzięki temu, że zwiększa się poślizg. Dzięki temu chrząstka jest lepiej odżywiona, a zapalenie zmniejsza się. Zastrzyki z kwasu hialuronowego potrafią spowolnić tempo zużycia stawu, dlatego warto wykonywać je wcześnie. Innymi metodami są zastrzyki, które mają za zadanie stymulować regenerację. Najpopularniejszą substancją wstrzykiwaną w tym celu do stawów jest osocze bogatopłytkowe. Umożliwia ono zahamowanie, a czasem zmniejszenie powstałych uszkodzeń.

Dodatkowo warto wprowadzić rehabilitację, podczas której fizjoterapeuta dostosuje ćwiczenia i program mający na celu wzmocnienie mięśni, a przy tym zwiększenie ruchomości i zmniejszenie bólu.

W przypadku bardzo zaawansowanych lub przewlekłych uszkodzeń zwyrodnieniowych czasami stosuje się leczenie operacyjne. Zabieg ten nazywa się artroskopią i nie jest zbyt inwazyjny. W czasie jego przeprowadzania stosuje się rekonstrukcję chrząstki z implantacją błony kolagenowej.

Uszkodzenie chrząstki stawowej kolana – rehabilitacja

Rehabilitacja chrząstki stawowej kolana zwykle jest długa i wymaga od pacjentów systematyczności. Nowe komórki chrząstki potrzebują bowiem wiele czasu, aby w pełni dojrzeć. W chrząstce proces ten przebiega bardzo powoli. Aby osiągnąć pożądane rezultaty, konieczne jest dokładne dopasowanie rehabilitacji do potrzeb pacjenta. Nie można wprowadzać zbyt agresywnego planu, ponieważ chrząstka potrzebuje czasu na regenerację.

Głównym celem rehabilitacji powinno być bezpieczne przywrócenie sprawności pacjenta i zwiększenie komfortu jego codziennego funkcjonowania.

Najczęściej zadawane pytania

Czy chrząstka stawowa może się odbudować?

Za regenerację tkanki chrzęstnej odpowiada struktura zwana ochrzęstną, która jest specjalną błoną pokrywającą i odżywiającą chrząstki. Chrząstka stawowa nie posiada ochrzęstnej, co sprawia, że jej zdolności do samodzielnej regeneracji są bardzo ograniczone. Uszkodzenia i ubytki w chrząstce są zazwyczaj wypełniane tkanką włóknisto-chrzęstną, która nie spełnia funkcji prawidłowej struktury. W związku z tym, poważne uszkodzenia chrząstki stawowej wymagają podjęcia działań z zewnątrz.

Jak boli chrząstka stawowa?

Ból chrząstki stawowej jest zazwyczaj odczuwany jako tępy. Pacjenci często opisują uczucie sztywności lub oporu w stawie, co może prowadzić do wrażenia, że kolano blokuje się lub przeskakuje podczas ruchu. Tego rodzaju dolegliwości mogą być szczególnie uciążliwe podczas codziennych aktywności, takich jak wstawanie z krzesła, chodzenie po schodach czy nawet spokojny spacer.

Uczucie ciężkości i wypełnienia w kolanie, które często towarzyszy bólowi, jest spowodowane gromadzeniem się płynu stawowego w odpowiedzi na stan zapalny wywołany uszkodzeniem chrząstki. Objawy te mają tendencję do nasilania się po wysiłku fizycznym, kiedy staw jest bardziej obciążony, co może prowadzić do zwiększonego tarcia i podrażnienia uszkodzonej chrząstki. Często ból i dyskomfort mogą również występować w spoczynku, zwłaszcza w nocy. Może to wpływać na znaczne obniżenie jakości snu i codziennego funkcjonowania pacjenta.

Jak długo zrasta się chrząstka?

Czas zrastania się chrząstki jest długi i zależy od wielu czynników, takich jak lokalizacja uszkodzenia, rozmiar ubytku, wiek pacjenta oraz indywidualne zdolności regeneracyjne organizmu. W przypadku niewielkich uszkodzeń chrząstki, proces gojenia może trwać od kilku miesięcy do nawet roku. Jednak chrząstka stawowa, ze względu na brak ochrzęstnej i słabe ukrwienie, regeneruje się bardzo powoli i często nie w pełni, co sprawia, że pełne zrastanie się może być utrudnione lub niekompletne. W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie interwencji chirurgicznej lub terapii wspomagających regenerację chrząstki.

1. W. Widuchowski, P. Łukasik, R. Faltus, G.Kwiatkowski, P. Reszka, K. Szyluk, J. Widuchowski, Urazowe uszkodzenia chrząstki stawowej kolana w materiale własnym. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja, 2006, 8(1): 87-91
2. J. Gryglewicz, S.Ł. Dragan, Uszkodzenia chrząstki stawowej–mechanizmy zachodzące w chrząstce, diagnostyka, epidemiologia, możliwości leczenia zachowawczego. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja, 2023, 25(2)
3. S. N. Redman, S. F. Oldfield,, C. W. Archer, Current strategies for articular cartilage repair. Eur Cell Mater 2005, 9.23-32, 23-32
4. D.W. Hayes, R.L. Brower, K.J. John, Articular Cartilage: Anatomy, Injury, and Repair, Clinics in Podiatric Medicine and Surgery, Volume 18, Issue 1, 2001, 35-53

Operacje kręgosłupa to poważne, a zarazem często wykonywane zabiegi. W większości przypadków znacznie poprawiają one komfort życia pacjentów. Zdarza się jednak, że po operacji kręgosłupa przestrzeń nadtwardówkowa nadmiernie włóknieje, czyli wytwarzają się blizny, które mogą być przyczyną dyskomfortu czy nawet bólu. Jak się je diagnozuje oraz jak przebiega leczenie?

Co to są adhezje kręgosłupa?

Adhezja oznacza przyleganie lub przylepianie się czegoś. W kontekście medycznym są to zrosty lub blizny, które mogą powstać praktycznie wszędzie. Po operacji kręgosłupa czasem w środku powstają blizny. Mogą one powodować drażnienie korzeni nerwu kulszowego, a w rezultacie dolegliwości bólowe. Adhezjami kręgosłupa nazywa się więc włóknienie w przestrzeni nadtwardówkowej kręgosłupa, które może powodować drażnienie nerwów oraz związany z tym ból.

Blizny wewnętrzne po operacji kręgosłupa – przyczyny

Adhezje pojawiają się najczęściej po przeprowadzonych zabiegach. Zdarzają się one również po udanych operacjach, kiedy włókna się regenerują. Przyczynami pojawienia się zmian bliznowatych wewnątrz kręgosłupa mogą być także między innymi: urazy, zapalenia, choroby nowotworowe, promieniowanie, chemioterapia.

Zrosty kręgosłupa – objawy

Jakie mogą być objawy powodowane bliznami wewnętrznymi po operacji kręgosłupa?

• Ból w okolicy operowanej,
• Elektryczny, rwący ból promieniujący do nogi
• Pogorszenie czucia
• Ograniczenie zakresu ruchu.

Diagnoza zrostów kręgosłupa

Diagnostyka w przypadku podejrzenia zrostów kręgosłupa rozpoczyna się od wywiadu medycznego. Lekarz pyta między innymi o charakterystykę bólu, jak długo on występuje oraz o historię chorób. Przeważnie wykonuje się rezonans magnetyczny ze środkiem kontrastowym, który jest w stanie wyraźnie pokazać zrosty. Kontrast zazwyczaj pomaga w odróżnieniu tkanki bliznowatej od innego rodzaju zmian. W ten sposób najłatwiej jest rozpoznać, z jakiego rodzaju strukturami mamy do czynienia.

Leczenie zrostów w kręgosłupie

Lekarze starają się unikać zrostów już na etapie przeprowadzania operacji. Korzystanie z nowoczesnych metod wykonywania zabiegów sprawia, że tworzone są mniejsze otwory, występuje mniej obfite krwawienie i w rezultacie zmniejsza się prawdopodobieństwo pojawienia się blizn wewnętrznych.

Jeśli jednak dojdzie już do powstania zrostów w kręgosłupie, istnieje kilka sposobów na ich wyleczenie. Część z nich skupia się na eliminowaniu przyczyny, a inne na zmniejszaniu dolegliwości bólowych. Dobór odpowiedniej metody zależy jednak od konkretnego przypadku i jest dostosowywany przez lekarza.

1. Ponowna operacja – w niektórych przypadkach, kiedy zrosty i ucisk są bardzo duże, zalecane jest powtórzenie operacji. Nie gwarantuje to jednak trwałej poprawy, gdyż blizna może utworzyć się po raz kolejny.
2. Radiofrekwencja pulsacyjna – polega ona na tym, że w okolice drażnionego nerwu wprowadza się specjalną igłę, która jest elektrodą. Wykorzystuje się tu ciągły prąd o częstotliwości radiowej, który ogrzewa podrażniony przez bliznę nerw, zakłócając w ten sposób sygnały bólowe. W rezultacie powoduje to zmniejszenie wrażliwości na ból.
3. Adhezjoliza – polega na wprowadzeniu specjalnego cewnika do kręgosłupa i podaniu przez niego hialuronidazy, czyli enzymu rozkładającego kwas hialuronowy w skórze. Ma to pomóc w rozpuszczeniu blizny.
4. Stymulator rdzenia kręgowego – jest to implant, który powoduje maskowanie bólu poprzez delikatne impulsy elektryczne. W tej metodzie żadne nerwy nie są uszkadzane, a pacjent zamiast bólu może odczuwać mrowienie.

Drżenie rąk jest objawem, który może budzić niepokój i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Często kojarzone z zaburzeniami neurologicznymi, może mieć różne przyczyny – od łagodnego drżenia samoistnego po poważniejsze schorzenia, takie jak choroba Parkinsona czy stwardnienie rozsiane. W tym artykule poznasz najczęstsze przyczyny drżenia rąk, jego charakterystyczne objawy oraz dostępne metody diagnostyki i leczenia.

Drżenie rąk (drżenie dłoni) — ICD 10

Drżenie rąk jest powszechnym objawem klinicznym, który może wskazywać na różnorodne schorzenia. W klasyfikacji ICD-10 (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób) drżenie rąk może być związane z kodami G25.0 (drżenie samoistne) oraz R25.1 (drżenie nieokreślone). Drżenie samoistne to najczęstsza postać drżenia, często występująca u osób starszych, choć może dotyczyć także młodszych pacjentów. Jest to stan neurologiczny o podłożu genetycznym, który zwykle nasila się podczas wykonywania precyzyjnych czynności. Drżenie nieokreślone odnosi się do drżenia, które nie jest przypisane do konkretnej choroby lub ma niejasne pochodzenie.

Drżenie rąk — przyczyny

Drżenie dłoni może mieć wiele przyczyn, zarówno fizjologicznych, jak i patologicznych. Jest wynikiem mimowolnych oscylacyjnych ruchów mięśni, które występują u wszystkich zdrowych ludzi. Jest ono zwykle niewidoczne gołym okiem, ale może ujawniać się podczas precyzyjnych czynności. Na intensywność drżenia rąk wpływa:

• wiek — wraz z wiekiem zwiększa się amplituda drżenia. Starsze osoby mają tendencję do bardziej widocznego drżenia w porównaniu do młodszych.
• płeć — mężczyźni zazwyczaj mają większą amplitudę drżenia niż kobiety. Jest to związane z większą objętością ręki u mężczyzn, co wpływa na mechaniczne zmniejszenie częstotliwości rezonansowej.
• kofeina — spożycie kofeiny, szczególnie w dużych dawkach, może zwiększać drżenie dłoni i upośledzać precyzję ruchów. U osób regularnie spożywających kofeinę efekty te mogą być mniej wyraźne.
• alkohol — spożycie alkoholu znacznie zmniejsza drżenie rąk, tak długo jak alkohol jest obecny w krwi, jednak nie powinno się w ten sposób leczyć. Niestety, po odstawieniu alkoholu przez pewien ręce trzęsą się jeszcze bardziej.
• zmęczenie — brak snu prowadzi do wzrostu napięcia mięśniowego i zwiększenia drżenia. Nawet jednorazowa bezsenna noc może wpłynąć na precyzję ruchów i zdolności motoryczne.

Ta przypadłość może mieć także przyczyny chorobowe:

• choroba Parkinsona,
• nadczynność tarczycy (hipertyreoza),
• stwardnienie rozsiane (SM),
• choroba Huntingtona,
• udar mózgu,
• hipoglikemia (niskie stężenie glukozy we krwi).

Rodzaje drżenia dłoni

Drżenie rąk, znane również jako tremor, jest niezależnym od woli, rytmicznym ruchem, jednej lub kilku części ciała. Można je sklasyfikować na podstawie różnych kryteriów, takich jak przyczyna, charakter i kontekst, w którym się pojawia.

Drżenie statyczne rąk

Drżenie statyczne, znane także jako drżenie posturalne, występuje podczas utrzymywania pozycji przeciwdziałającej sile grawitacji. Przykładem może być trzymanie wyciągniętej ręki przed sobą. Drżenie to jest często związane z drżeniem samoistnym (ang. essential tremor), które jest najczęstszym typem drżenia ruchowego. Może być również spowodowane przez czynniki takie jak stres, lęk, zmęczenie, nadmierne spożycie kofeiny, a także niektóre leki.

Drżenie spoczynkowe rąk

Drżenie spoczynkowe występuje, gdy mięśnie są w stanie relaksacji i nie wykonują żadnych ruchów. Typowym przykładem jest drżenie rąk u osób z chorobą Parkinsona. Drżenie to zmniejsza się lub znika podczas wykonywania ruchów. Jest to jeden z kluczowych objawów parkinsonizmu i jest zazwyczaj wolniejsze niż inne typy drżenia.

Drżenie zamiarowe rąk

Drżenie zamiarowe (ang. intention tremor) pojawia się podczas wykonywania celowych ruchów, takich jak sięganie po przedmiot. Jest związane z uszkodzeniem móżdżku lub jego połączeń i jest często widoczne w takich schorzeniach jak stwardnienie rozsiane, urazy mózgu, lub choroby degeneracyjne. Charakterystyczne jest nasilanie się drżenia w miarę zbliżania się do celu ruchu.

Drżenie złożone rąk

Drżenie złożone może łączyć cechy różnych typów drżenia i może być wynikiem kilku współistniejących przyczyn. Przykładem może być pacjent z drżeniem samoistnym, u którego z czasem rozwija się drżenie spoczynkowe z powodu choroby Parkinsona. Diagnoza drżenia złożonego wymaga szczegółowej oceny neurologicznej i często zaawansowanych badań diagnostycznych.

Drżenie rąk — leczenie

Leczenie drżenia rąk powinno być rozpoczęte od diagnozy oraz wprowadzenia leczenia chorób, które mają największy wpływ na nie. Po konsultacji z lekarzem prowadzącym można podjąć inne działania, według zaleceń, które poprawią zdolności ruchowe oraz samopoczucie osoby dotkniętej tym schorzenie.

Fizjoterapia ma znaczący wpływ na poprawę stanu pacjentów z chorobą Parkinsona oraz innych chorób objawiających się drżeniem rąk. Rehabilitacja ruchowa jest kluczowym elementem leczenia pacjentów z chorobą Parkinsona. Program ćwiczeń musi być dostosowany do stopnia zaawansowania choroby, wieku oraz aktualnej sprawności fizycznej pacjenta. Regularne i różnorodne ćwiczenia ruchowe, takie jak ćwiczenia oddechowe, rozluźniające oraz koordynacyjne, wspomagane rytmem i muzyką, są niezwykle ważne.

Podobnie jak w chorobie Parkinsona, w innych schorzeniach objawiających się drżeniem rąk, ćwiczenia koordynacyjne i stabilizacyjne mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów. Regularne ćwiczenia zwiększają kontrolę nad mięśniami i poprawiają stabilność ruchów. Korzystanie z urządzeń rehabilitacyjnych, takich jak piłki lekarskie czy laski, może wspierać ruchomość stawów i poprawiać zdolność do wykonywania codziennych czynności. Gimnastyka lecznicza, będąca częścią kinezyterapii, pobudza ośrodkowy układ nerwowy, rozwija pamięć ruchową oraz zmniejsza zaburzenia koordynacji i równowagi. Ćwiczenia te powinny być wykonywane codziennie, zaczynając od prostych ruchów do bardziej złożonych, stopniowo zwiększając czas i liczbę powtórzeń.

 

FAQ

Czego objawem jest drżenie rąk?

Drżenie rąk może być objawem różnych schorzeń, w tym chorób neurologicznych, takich jak choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane czy dystonia. Może także wynikać z nadmiernego stresu, lęku, zmęczenia, niskiego poziomu cukru we krwi (hipoglikemia), nadczynności tarczycy, czy też nadużywania substancji takich jak alkohol i kofeina. Drżenie rąk bywa również efektem ubocznym niektórych leków.

Jak poradzić sobie z drżeniem rąk?

Radzenie sobie z drżeniem rąk zależy od jego przyczyny. Ważne jest unikanie stresu i substancji pobudzających, takich jak kofeina. Warto również zadbać o odpowiednią ilość snu i zdrową dietę. Ćwiczenia relaksacyjne, takie jak joga czy medytacja, mogą pomóc w redukcji stresu. W niektórych przypadkach lekarz może przepisać leki lub zalecić fizjoterapię. Kluczowe jest zidentyfikowanie i leczenie podstawowej przyczyny drżenia.

Do jakiego lekarza się udać, gdy drżenie rąk nie ustaje?

Jeśli drżenie rąk nie ustaje, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który może skierować do specjalisty. Neurolog jest lekarzem, który zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób układu nerwowego, w tym drżenia rąk. W zależności od przyczyny może być konieczna konsultacja z endokrynologiem (w przypadku problemów z tarczycą), psychiatrą (jeśli drżenie ma podłoże psychiczne) lub innym specjalistą, który zajmie się konkretnym schorzeniem.

Opadanie stopy to stan, kiedy nie da się w pełni podnieść stopy lub dużego palca, a stopa podczas chodzenia opada powodując jej „klapanie”. Nie jest to choroba, a jedynie objaw schorzenia, które ma podłoże urazowe, mięśniowe lub neurologiczne. Taka przypadłość prowadzi do zmiany sposobu chodzenia oraz kompensacji ruchowych. Zazwyczaj problem dotyczy jednej stopy, ale zdarza się, że dotyka dwóch. Jakie są przyczyny, objawy, leczenie oraz diagnostyka opadającej stopy?

Opadanie stopy – przyczyny

Mogą być różne przyczyny opadania stopy. Do najczęstszych z nich zalicza się dwie, czyli porażenie nerwu strzałkowego, który znajduje się pod kolanem, oraz rwę kulszową spowodowaną przepukliną uciskającą na korzenie w kręgosłupie, odpowiedzialne za podnoszenie stopy i dużego palca do góry. Jakie jeszcze mogą być przyczyny?

• Uraz nerwu strzałkowego, do którego może dojść w trakcie upadku, uderzenia czy ucisku. Odpowiada on za unerwienie mięśni prostowników stopy, a ze względu na jego położenie jest najczęściej uszkadzanym nerwem w nodze.
• Przyczyny neurologiczne, czyli uszkodzenia w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Może do nich dojść w wyniku przejścia udaru, urazu czaszki, ucisku na nerw kręgosłupa, guza mózgu, stwardnienia rozsianego czy chorób związanych z osłabieniem grup mięśni.
• Zaburzenia metaboliczne (np. cukrzyca).
• Czynniki toksyczne powodujące polineuropatie, czyli uszkodzenia wielu nerwów obwodowych (np. poalkoholowa czy polekowa).

Opadanie stopy – objawy

Najczęściej występujące objawy, po których można rozpoznać opadającą stopę to:

• brak możliwości unoszenia stopy i dużego palca,
• ból,
• chód brodzący, polegający na zginaniu kolan i unoszeniu wyżej nóg,
• przesadnie kołyszący ruch bioder podczas chodzenia,
• brak możliwości stania i chodzenia na piętach,
• zaniki mięśniowe z przodu lub z boku łydki, czasami brak czucia,
• mrowienie, drętwienie.

Diagnostyka opadającej stopy – jakie badania wykonać?

Aby zdiagnozować opadającą stopę, w pierwszej kolejności wykonuje się badanie lekarskie. Rozpoczyna się ono od wywiadu z pacjentem i poznania historii jego chorób. Następnie specjalista ocenia sposób chodzenia oraz zakres zgięcia w obrębie stóp, a także sprawdza czucie i zmiany objawów w zależności od sposobu ułożenia ciała.

Czasami zleca się wykonanie rezonansu magnetycznego kręgosłupa, który ma na celu określenie, czy i gdzie doszło do uszkodzenia nerwu. Badanie obrazowe jest w tym przypadku niezwykle skuteczną metodą diagnostyczną.

W celu sprawdzenia funkcji nerwów obwodowych przeprowadza się ENG, czyli elektroneurografię. Polega ona stymulacji nerwu za pomocą bezpiecznego bodźca elektrycznego w określonych punktach i rejestracji sygnału. Zwykle używa się do tego elektrod powierzchniowych.

Alternatywą do tej metody jest elektromiografia (EMG), czyli badanie czynności elektrycznej mięśni. Przeprowadza się ją za pomocą jednorazowej elektrody igłowej wprowadzanej bezpośrednio do mięśnia.

Leczenie opadającej stopy

Jeśli opadanie stopy jest wynikiem ucisku nerwu lub urazu, konieczne może być leczenie przyczyny podstawowej, np. operacja w przypadku usunięcia ucisku na nerw.

Zwykle pomocna jest także fizjoterapia, którą wdraża się jak najszybciej, jeśli nie ma ku temu przeciwskazań. Powinna być ona dostosowana do możliwości oraz specjalnych potrzeb pacjenta. Zazwyczaj obejmuje ćwiczenia wzmacniające mięśnie nóg, szczególnie te odpowiedzialne za zginanie grzbietowe stopy, a także ćwiczenia rozciągające mające na celu poprawę elastyczności mięśni i ścięgien. W niektórych przypadkach stosuje się również inne techniki terapeutyczne, takie jak stymulacja elektryczna mięśni.

Często stosuje się również odpowiednio dobraną ortezę, która stabilizuje kostkę i utrwala prawidłowy sposób ułożenia stopy. Wspomaga to unoszenie stopy podczas poruszania się, chroniąc przed zahaczaniem o podłogę i zwiększając bezpieczeństwo.

Najczęściej zadawane pytania

1. Jakie są objawy uszkodzenia nerwu strzałkowego?

Do uszkodzenia nerwu strzałkowego przeważnie dochodzi w wyniku urazów, ucisków na nerwy, chorób lub działania toksyn. Jakie są najczęstsze objawy?

• Brak możliwości zgięcia stopy i palców (opadająca stopa).
• Chód ptasi, będący następstwem opadającej stopy. Polega on na wysokim unoszeniu kolan w celu uniknięcia zaczepienia palcami o podłoże.
• Zaburzenia czucia powierzchownego w obrębie podudzia, na grzbiecie stopy i w palcach.

1. Czy da się wyleczyć opadającą stopę?

W większości przypadków jest możliwe całkowite wyleczenie opadającej stopy. Zwykle polega to na wyeliminowaniu ucisku na nerw. Często pomocna jest również fizjoterapia, która ma za zadanie wzmocnienie mięśni nóg i zwiększenie elastyczności mięśni oraz ścięgien. Czasami wspomaga się proces leczenia doborem odpowiedniej ortezy, pomagającej w prawidłowym układaniu stopy i chroniącej przed powstawaniem urazów.

1. Jak pobudzić nerw strzałkowy?

Aby wspomóc regenerację nerwu strzałkowego i przyspieszyć powrót do pełnej sprawności, można zastosować różnorodne zabiegi. Dostosowywanie ich zależy jednak od konkretnego przypadku pacjenta. Jedną z metod jest neuromobilizacja, która polega na wielokrotnym wykonywaniu konkretnego ruchu, aby poprawić ślizg nerwu. Podczas regeneracji przydają się również zabiegi wykorzystujące ciepłolecznictwo. Bardzo ważna jest także kinezyterapia, czyli wprowadzenie ćwiczeń poszerzających zakres ruchu, dostosowanych do potrzeb pacjenta.

Bibliografia

1. Carolus, A. E., Becker, M., Cuny, J., Smektala, R., Schmieder, K., & Brenke, C. (2019). The Interdisciplinary Management of Foot Drop. Deutsches Arzteblatt international, 116(20), 347–354
2. Stewart J. D. (2008). Foot drop: where, why and what to do? Practical neurology, 8(3), 158–169
3. Alnajjar, F., Zaier, R., Khalid, S., & Gochoo, M. (2021). Trends and Technologies in Rehabilitation of Foot Drop: A Systematic Review. Expert review of medical devices, 18(1), 31–46