Czy przepuklina kręgosłupa może się cofnąć?

Przepuklina jądra miażdżystego kręgosłupa jest najczęstszą przyczyną rwy kulszowej. W większości przypadków objawia się ona bólem pośladka promieniującym do nogi. Wielu pacjentów pyta, czy przepuklina kręgosłupa może się wchłonąć. Otóż część przepuklin może się w mniejszym lub większym stopniu zmniejszyć bez operacji. W poniższym artykule wyjaśniam od czego zależy jej wchłanianie oraz jak ten proces przyśpieszyć.

Czy przepuklina kręgosłupa może się cofnąć?

Czy przepuklina kręgosłupa lędźwiowego może się wchłonąć?

Na szczęście większość przepuklin kręgosłupa lędźwiowego może się wchłonąć, cofnąć lub prawie zupełnie zniknąć. Jest to zależne od wielu czynników, szczególnie od rodzaju i skuteczności leczenia bezoperacyjnego.

Czy przepuklina kręgosłupa szyjnego może się wchłonąć?

Przepuklina kręgosłupa szyjnego może się wchłonąć, cofnąć, aż do prawie całkowitego zniknięcia. Dlatego operację wykonuje się jedynie w najcięższych wypadkach. Jeżeli przepuklina kręgosłupa szyjnego nie powoduje objawów neurologicznych i nie uciska na rdzeń kręgowy i nerwy, istnieje duża szansa, że wchłonie się bez operacji.

Wchłonięcie przepukliny kręgosłupa –w jaki sposób przepuklina może się cofnąć?

Zmniejszanie i wchłanianie przepukliny jest skomplikowanym procesem, ale w uproszczeniu możemy go opisać jako efekt działania tak zwanych komórek żernych, które wychodzą z naczyń krwionośnych i kawałek po kawałku „zjadają” przepuklinę. Im lepszy dopływ krwi do przepukliny, tym sprawniej ten proces będzie przebiegać. Niestety, w niektórych przepadkach przepuklina wywołuje tak duże zapalenie oraz obrzęk, że dopływ krwi zostaje znacznie zmniejszony na skutek ucisku naczyń. Niekiedy niedokrwienie dotyczy też uciśniętego przez przepuklinę nerwu. W takich wypadkach w przepuklinie kręgosłupa lędźwiowego obok bólu może pogorszyć się czucie w nodze lub/i osłabienie mięśni poruszających stopą. Duża przepuklina kręgosłupa szyjnego może powodować osłabienie kończyny górnej oraz jej zdrętwienie. Obrzęk nerwu narasta, niczym obrzęk palca, na którym pozostawiony jest pierścionek. W takich wypadkach wchłonięcie przepukliny kręgosłupa następuje bardzo wolno, a dolegliwości mogą nawet utrzymywać się latami.

Jak przyśpieszyć wchłonięcie przepukliny kręgosłupa?

Bezoperacyjne zmniejszanie przepuklin międzykręgowych polega na stosowaniu specjalnych zastrzyków oraz ćwiczeń. W fazie silnego bólu najskuteczniejszą metodą jest leczenie zapalenia w okolicy przepukliny.  Prowadzi to do zmniejszenia obrzęku, a przez to do lepszego ukrwienia. Jednak w przypadku zablokowania dopływu krwi poprzez ucisk dużej przepukliny leki przeciwzapalne przyjmowane w formie tabletek lub zwykłych zastrzyków domięśniowych nie dostaną się do źródła bólu. W takiej sytuacji, czy przepuklina może się chłonąć?  Otóż wchłanianie takiej przepukliny przebiega bardzo powoli i ból może trać długie miesiące lub lata. W takich przypadkach ratunkiem jest  podanie leku bezpośrednio w okolicę przepukliny. Osiągamy to bezoperacyjnie za pomocą nowoczesnego, popularnego w USA zastrzyku nadtwardówkowego, który wygasza zapalenie i przyśpiesza wchłanianie przepukliny, co pokazują wyniki rezonansu magnetycznego pacjentów.

Czy przepuklina kręgosłupa może się wchłonąć?

Zastrzyk ten nie tylko precyzyjnie dostarcza silnie działające leki przeciwzapalne, ale również wypłukuje nagromadzone szkodliwe substancje i metabolity. Po zastrzyku u zdecydowanej większości pacjentów następuje zmniejszenie obrzęku, a przez to powraca prawidłowe ukrwienie, dzięki czemu organizm może zacząć wchłaniać przepuklinę dysku. Zastrzyk nadtwardówkowy to rodzaj zaawansowanej i nowoczesnej blokady kręgosłupa. Ten zastrzyk w kręgosłup nie tyko zmniejsza lub całkowicie uśmierza ból, ale również przyśpiesza wchłonięcie przepukliny.

Kiedy stan zapalny się zmniejszy i wróci prawidłowe ukrwienie, odpowiednia rehabilitacja może przyśpieszyć powrót do zdrowia. Fizjoterapia ma do zaoferowania pewne techniki, które mogą pomóc. Bardzo ważna jest odpowiednio dobrana aerobowa aktywność fizyczna, gdyż polepsza ona krążenie krwi co prowadzi do szybszego cofania się przepukliny.

Czy przepuklina kręgosłupa może zniknąć?

Przepuklina może się cofnąć, może też prawie całkowicie zniknąć, jednak nie oznacza to, że pęknięty dysk się zregeneruje. Prace naukowe, jak również moje doświadczenie w leczeniu dyskopatii  dowodzą, że przepuklina kręgosłupa może prawie zupełnie wchłonąć się i zniknąć. Pozostaje zwężenie przestrzeni międzykręgowej oraz dehydratacja. Na szczęście jednak najczęściej nie powoduje to bólu, ani innych objawów. W większości przypadków nawet niewielkie obkurczenie się obrzęku w okolicy przepukliny powoduje zmniejszenie się lub nawet ustąpienie objawów, gdyż znika ucisk i zapalenie nerwu.

Wchłonięcie przepukliny kręgosłupa

Dehydratacja krążków międzykręgowych – objawy, przyczyny, leczenie odwodnienia

Dehydratacja krążków międzykręgowych, czyli odwodnienie kręgosłupa ma wiele przyczyn. Leczenie zmian dehydratacyjnych zależy od ich objawów oraz poziomu i odcinka kręgosłupa.

dehydratacja krążka

Co to jest dehydratacja krążków międzykręgowych?

Dehydratacja krążków międzykręgowych (po angielsku: disc desiccation) kręgosłupa oznacza zmniejszenie zawartości wody w dyskach, czyli ich odwodnienie. Jest jednym z objawów zwyrodnienia dysku, czyli dyskopatii i może pojawić się w odcinku lędźwiowym, szyjnym oraz piersiowym. Dyski, czyli krążki międzykręgowe są rodzajem poduszek położonych między kręgami, których głównym zadaniem jest amortyzacja sił działających na kręgosłup. Dyski zapewniają kręgosłupowi elastyczność oraz stanowią część jego wysokości. Woda znajduje się przede wszystkim w środku dysku, zwanym jądrem miażdżystym. Jest ono toczone przez pierścień włóknisty, który jest słabo uwodniony. W obrazach T2 zależnych rezonansu magnetycznego dobrze uwodnione krążki międzykręgowe mają jasny środek i ciemną obwódkę.

Krążki międzykręgowe bez cech dehydratacji
Krążki międzykręgowe bez cech dehydratacji

Zmiany dehydratacyjne objawiają się natomiast jako ciemne dyski. Często odwonieniu krążków międzykręgowych towarzyszy obniżenie ich wysokości, czyli dyski stają się bardziej płaskie. W wyniku tego chory staje się trochę niższy. Dehydratacja powoduje również zmniejszenie sprężystości kręgosłupa, co objawia się jego sztywnością.

Dehydratacja krążków międzykręgowych – cechy dehydratacji
Dehydratacja i obniżenie wysokości krążków międzykręgowych

Zmiany dehydratacyjne często dotyczą początkowo pojedynczych krążków międzykręgowych, ale z biegiem czasu więcej dysków może posiadać cechy dehydratacji.

Dehydratacja krążka międzykręgowego L5 S1

Objawy dehydratacji krążków międzykręgowych

Odwodnienie krążków międzykręgowych może nie dawać żadnych objawów, jednak w części przypadków towarzyszy jej ból kręgosłupa, sztywność oraz objawy rwy kulszowej, barkowej lub udowej.

Ból kręgosłupa

Dehydratacja krążka międzykręgowego prowadzi do utraty jego sprężystości oraz zmniejszenia się jego objętości. Następuje dyskopatyczne obniżenie wysokości przestrzeni międzykręgowej, przez co stawy międzywyrostkowe zostają nadmiernie obciążone. Może to powodować zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa oraz ból pleców.

Dehydratacja tarcz międzykręgowych jest często spowodowana wyciekiem jądra miażdżystego na zewnątrz. Może to prowadzić to do zapalenia, a co za tym idzie do bólu kręgosłupa.

Zespoły korzeniowe (rwa)

Dehydratacja krążka międzykręgowego może być spowodowana przepukliną kręgosłupa. W takim wypadku jądro miażdżyste zostaje wyciśnięte na zewnątrz dysku i może uciskać na korzenie nerwowe. Prowadzi to do powstania promieniującego, palącego lub elektrycznego bólu, czyli rwy. Jej rodzaj zależy od poziomu i  odcinka kręgosłupa:

  • dolna część odcinka lędźwiowego (L4 L5 i L5 S1) – rwa kulszowa
  • środkowa i górna część odcinka lędźwiowego –rwa udowa
  • odcinek szyjny, szczególnie C5 C5 – rwa barkowa

Sztywność kręgosłupa

W miarę odwodnienia kręgosłupa następuje utrata jego sprężystości i elastyczności. Staje się on sztywny, do czego również mogą przyczyniać się jego zmiany zwyrodnieniowe.

Przyczyny dehydratacji krążków międzykręgowych

Przyczyny dehydratacji krążków międzykręgowych są złożone. Tarcze międzykręgowe nawadniają się podczas ruchu, a bezruch powoduje ich zwyrodnienie i odwodnienie. Również urazy dysków powodować uszkodzenie pierścienia włóknistego i wyciśnięcie uwodnionego jądra miażdżystego na zewnątrz, co prowadzi do dehydratacji dysku.

Odwodnienie krążków międzykręgowych

Czynnikami ryzyka pojawienia się dehydratacji krążka międzykręgowego są:

  • dźwiganie ciężarów, szczególnie w nieodpowiedni sposób; najgorsze jest podnoszenie przedmiotów z zaokrąglonymi plecami oraz skrętem tułowia
  • praca w charakterze kierowcy, gdyż długotrwałe siedzenie w jednej pozycji oraz wibracje i wstrząsy prowadzą do uszkodzenia dysków
  • otyłość
  • siedzący tryb życia i brak ruchu
  • palenie tytoniu

Leczenie dehydratacji krążków międzykręgowych

Dehydratacja jest objawem uszkodzenia dysku, jednak jeśli nie powoduje objawów, nie leczy się jej. Przez leczenie odwodnienia krążków międzykręgowych rozumie się leczenie skutków dyskopatii, czyli rwy, bólu kręgosłupa oraz jego sztywności. W zależności od objawów leczenie może być bezoperacyjne i opierać się na rehabilitacji oraz nowoczesnych blokadach kręgosłupa, lub operacyjne. Spożywanie odpowiedniej ilości płynów jest wskazane, ale w ten sposób tarcz międzykręgowych się nie nawodni.

Jak zapobiegać odwodnieniu krążków międzykręgowych?

Po wykryciu dehydratacji tarcz międzykręgowych bardzo ważne jest znalezienie jej przyczyny ich odwodnienia i jej wyeliminowanie. Co stało się raz, może się powtórzyć, a naszym celem jest temu zapobiec. Można to osiągnąć między innymi poprzez:

  • polepszenie ergonomiki pracy i treningu
  • odpowiednie, regularne ćwiczenia fizyczne
  • optymalizację masy ciała

Co to jest PJM?

PJM to skrót, który pojawia się wynikach rezonansu magnetycznego oraz tomografii komputerowej kręgosłupa. PJM, czyli przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego jest częstą przyczyną bólu pośladka promieniującego na nogę, czyli głównego objawu rwy kulszowej.

PJM w opisie rezonansu

PJM – co to jest?

Krążki międzykręgowe, czyli dyski znajdują się między kręgami. W środku dysku znajduje się galaretowate jądro miażdżyste, które jest szczelnie otoczone przez pierścień włóknisty.

Rezonans magnetyczny kręgosłupa lędźwiowego

Do powstania przepukliny jądra miażdżystego (PJM) dochodzi, kiedy pojawia się pęknięcie pierścienia włóknistego, a jądro miażdżyste zostaje wyciśnięte na zewnątrz, powodując ucisk, zapalenie oraz obrzęk korzeni nerwowych.

przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego
Pęknięcie pierścienia włóknistego i przepuklina jądra miażdżystego L5-S1

Objawy PJM

Najczęstsze objawy PJM to:

  • ból promieniujący na nogę
  • drętwienie nogi
  • ból pleców na dole
  • ból pośladka
  • pogorszenie czucia
  • opadanie stopy lub trudności przy staniu na palcach
  • wykrzywienie tułowia

PJM - objawy

Objawy zależą od umiejscowienia przepukliny. Najczęstsze jej powstaje ona na poziomach LT-S1 oraz L4-L5.

Objawy PJM L5/S1

PJM L5-S1, czyli przepuklina krążka międzykręgowego położonego między piątym kręgiem kręgosłupa lędźwiowego, a kością krzyżową z reguły powoduje ból promieniujący do tylnej części uda, tylnej i bocznej łydki, aż do kostki zewnętrznej.

Objawy PJM L4/L5

PJM L4L5, czyli przepuklina krążka międzykręgowego między czwartym, a piątym kręgiem lędźwiowym zwykle powoduje ból promieniujący na bok uda,  boczną łydkę, grzbiet stopy i duży palec.

Leczenie PJM

Objawy małej PJM najczęściej ustępują po kilku tygodniach przy zastosowaniu leczenia przeciwzapalnego (tabletki, zastrzyki). Odpowiednie metody fizjoterapii dobrane przez doświadczonego specjalistę mogą również pomóc. W cięższych przypadkach wykonuje się zastrzyk nadtwardówkowy, czyli precyzyjne wstrzyknięcie silnego leku przeciwzapalnego bezpośrednio w okolicę przepukliny. Taki zastrzyk znacznie przyśpiesza ustąpienie bólu i powrót do sprawności.

Leczenie operacyjne stosuje się jedynie w najcięższych przypadkach.

Guzki Schmorla

Guzki Schmorla pojawiają się często w opisach badań obrazowych kręgosłupa. Artykuł odpowiada na pytanie czym są guzki Schmorla oraz jakie mają  znaczenie dla pacjenta.

Guzki Schmorla – czym są?

Guzki Schmorla

Guzki Schmorla (ang. Schmorl nodes) to wpuklenia krążków międzykręgowych do trzonów kręgów. Określane są one również jako  przepukliny dotrzonowe w blaszkach granicznych kręgów. Guzki są rodzajem przepukliny kręgosłupa, jednak zawartość krążka międzykręgowego nie uwypukla się na boki, lecz do góry lub/i do dołu, tworząc wgłębienia w kościach, które są widoczne w badaniach obrazowych.

 

 

 

 

Guzki Schmorla – objawy

Guzki Schmorla najczęściej nie dają żadnych objawów. Ten rodzaj przepukliny krążka międzykręgowego nie powoduje rwy kulszowej. Ból kręgosłupa (najczęściej lumbago) może jednak pojawiać się w okresie ostrym, czyli w momencie powstania przepukliny dotrzonowej.

Guzki Schmorla – diagnoza

Guzki Schmorla znajdowane są przypadkowo podczas badań obrazowych kręgosłupa. Pojawiają się w opisach RTG, rezonansu magnetycznego oraz tomografii komputerowej kręgosłupa, zwłaszcza lędźwiowego. Najczęściej diagnoza jest jednoznaczna i nie wymaga żadnych dodatkowych badań. W rzadkich przypadkach potrzeba jednak dodatkowych testów, takich jak badanie z kontrastem lub PET. Badania te są wykonywane, aby odróżnić przepukliny dotrzonowe od innych zmian, takich jak przerzuty nowotworowe, złamanie lub infekcja. Niekiedy wykonuje się też biopsję guzka.

Jeżeli podejrzewamy, że guzek Schmorla jest przyczyną bólu pleców, jedynym badaniem, które może to w sposób wiarygodny potwierdzić jest dyskografia.

Guzki Schmorla – przyczyny

Do końca nie wiadomo dlaczego tworzą się guzki Schmorla. Możliwe, że wpływ na ich powstanie ma osłabienie kości, wady postawy oraz dźwiganie ciężarów. Wiele przemawia też za tym, że mają one podłoże genetyczne.

Guzki Schmorla, a Scheuermanna

Choroba Scheuermanna, czyli młodzieńcza kifoza (łac. kyphosis dorsalis iuvenilis) dotyka nastolatków i objawia się nadmiernym wygięciem kręgosłupa piersiowego do tyłu. Deformacja kręgosłupa prowadzi do jego usztywnienia oraz może wywoływać ból. Guzki Schmorla występują w tej chorobie, ale sama ich obecność nie świadczy o przebyciu choroby Scheuermanna. Ogromna większość pacjentów z guzkami Schmorla nigdy choroby Scheuermanna nie miała i mieć nie będzie.

Guzki Schmorla – leczenie

Guzki Schmorla rzadko powodują ból, dlatego też najczęściej się ich nie leczy. W niektórych przypadkach, po potwierdzeniu przez dyskografię faktu, że dany guzek jest przyczyną lumbago, można zastosować leczenie operacyjne, jednak najczęściej ból udaje się wyleczyć metodami nieoperacyjnymi.