Kategoria: Baza wiedzy – artykuły medyczne

Jednym z najczęstszych schorzeń górnego odcinka kręgosłupa jest przepuklina kręgosłupa szyjnego. W przypadku gdy drażni korzenie nerwowe lub worek oponowy, może stać się przyczyną silnego bólu szyi promieniującego do kończyn górnych, a także poważnych dysfunkcji neurologicznych. Jakie są jej przyczyny i objawy oraz czy można wyleczyć ją metodami nieoperacyjnymi?

Przepuklina szyjna – co to jest?

Przepuklina szyjnego odcinka kręgosłupa to jedna z postaci dyskopatii szyjnej. Polega na przemieszczeniu się jądra miażdżystego znajdującego się wewnątrz krążka międzykręgowego poza jego anatomiczne granice. Gdy jądro przemieszcza się poza pierścień włóknisty, może dojść do ucisku na sąsiadujące struktury anatomiczne, w tym na korzenie nerwowe lub rdzeń kręgowy.

Najczęściej diagnozowanymi są: przepuklina kręgosłupa szyjnego C4–C5, przepuklina kręgosłupa szyjnego C5–C6 oraz przepuklina kręgosłupa szyjnego C6–C7. To właśnie w tych segmentach dochodzi do największych przeciążeń i zmian degeneracyjnych, które sprzyjają uszkodzeniom krążków międzykręgowych.

Przepuklina kręgosłupa szyjnego może mieć różne stopnie nasilenia. W początkowych stadiach może dojść do niewielkiego uwypuklenia jądra miażdżystego bez znacznego nacisku na nerwy. W bardziej zaawansowanych – do znacznego przemieszczenia jądra poza pierścień włóknisty.

Przepuklina kręgosłupa szyjnego – przyczyny

Przepuklina szyjnego odcinka kręgosłupa rozwija się stopniowo. W początkowej fazie mogą pojawiać się wyłącznie mikrouszkodzenia pierścienia włóknistego. Jednakże regularne przeciążanie kręgosłupa mogą powodować dalsze przesuwanie się jądra miażdżystego w kierunku korzeni nerwowych.

Innymi czynnikami predysponującymi do powstawania przepukliny są:

• urazy mechaniczne,
• siedzący tryb życia,
• naturalne procesy degeneracyjne związane ze starzeniem się układu kostno-stawowego.

Przepuklina kręgosłupa szyjnego – objawy

Przepuklina kręgosłupa szyjnego czasem pozostaje bezobjawowa. Jest to możliwe, gdy jądro miażdżyste – mimo iż przerwało pierścień włóknisty – nie uciska włókien nerwowych. W takich sytuacjach istnieje szansa, że przepuklina wchłonie się sama. Korzystne jest jednak jej wykrycie jeszcze na tym etapie i wprowadzenie zdrowych nawyków codziennych, które nie będą jej pogłębiać. 

Objawy przepukliny kręgosłupa szyjnego w zależności od lokalizacji

Objawy przepukliny kręgosłupa szyjnego mogą wystąpić, gdy dochodzi do ucisku na struktury nerwowe. W zależności od lokalizacji dolegliwości mogą się różnić.

Przepuklina kręgosłupa szyjnego C4–C5 – objawy

• ból zlokalizowany w okolicy karku, często promieniujący do barku,
• osłabienie mięśniowe w barku powodujące trudności w unoszeniu ramienia,
• ograniczenie zakresu ruchu odcinka szyjnego,
• rzadziej zaburzenia czucia (ewentualnie może wystąpić delikatne mrowienie w barku i ramieniu).

Przepuklina kręgosłupa szyjnego C5–C6 – objawy

• rwa barkowa – promieniujący ból od szyi do ramienia, a czasem także do kciuka,
• osłabienie mięśni ramienia, szczególnie bicepsa,
• drętwienie i mrowienie dłoni – głównie w kciuku i palcu wskazującym,
• ograniczona ruchomość szyi i barku w połączeniu z nasilającym się bólem przy unoszeniu ramienia.

Przepuklina kręgosłupa szyjnego C6–C7 – objawy

• ból promieniujący do ramienia i przedramienia, często kierujący się do palców środkowego i serdecznego,
• osłabienie siły mięśnia trójgłowego ramienia (tricepsa),
• drętwienie i mrowienie w przedramieniu oraz palcach środkowym i serdecznym,
• trudności w wykonywaniu precyzyjnych ruchów dłonią – np. w chwytaniu małych przedmiotów.

Przepuklina kręgosłupa szyjnego – leczenie

Leczenie przepukliny kręgosłupa szyjnego obejmuje m.in. farmakoterapię, edukację pacjenta i metody bardziej inwazyjne.

• Farmakoterapia polega na stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) i przeciwbólowych. W bardziej nasilonych przypadkach można sięgnąć po kortykosteroidy, które wykazują silniejsze działanie przeciwzapalne.
• Niezwykle ważna jest edukacja pacjenta w zakresie ergonomii i właściwego obciążania kręgosłupa. Należy unikać długotrwałego pochylania głowy (np. przy pracy przy komputerze czy używaniu smartfona) oraz gwałtownych ruchów szyją. Warto także zadbać o dobór odpowiedniej poduszki ortopedycznej do snu i ergonomicznym ustawieniu stanowiska pracy.
• Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych efektów lub pacjent zmaga się z ciężkimi objawami neurologicznymi – konieczne może być rozważenie leczenia operacyjnego (np. discektomii). Operacja staje się również niezbędna, gdy dochodzi do znacznego ucisku na rdzeń kręgowy, który wiąże się z ryzykiem trwałego uszkodzenia struktur nerwowych.

Przepuklina kręgosłupa szyjnego – rehabilitacja

Jako lekarz od kręgosłupa skupiam się przede wszystkim na diagnostyce oraz wdrażaniu minimalnie inwazyjnych, bezoperacyjnych metod leczenia przepukliny kręgosłupa szyjnego. Niemniej jednak nie mogę pominąć znaczenia rehabilitacji w przypadku dyskopatii szyjnej.

Rehabilitacja stanowi główną część leczenia lub jego istotne uzupełnienie, pomagając w odbudowie funkcji kręgosłupa szyjnego. Odpowiednia fizjoterapia może pomóc w:

• zmniejszeniu napięcia mięśniowego,
• poprawie ruchomości kręgosłupa,
• przywróceniu prawidłowych wzorców ruchowych, które mogły zostać zaburzone przez ból.

Należy pamiętać, że nie każda forma aktywności będzie odpowiednia, dlatego rehabilitacja powinna być prowadzona pod kontrolą doświadczonego fizjoterapeuty. Warto także dodać, że nieprawidłowo wykonywane ćwiczenia mogą pogorszyć stan pacjenta, dlatego samodzielne podejmowanie intensywnej aktywności fizycznej bez konsultacji ze specjalistą nie jest zalecane.

Bezoperacyjne leczenie przepukliny kręgosłupa szyjnego

Bezoperacyjne leczenie przepukliny kręgosłupa szyjnego obejmuje również zastrzyki nadtwardówkowe, które można rozważyć, kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy, a pacjent nie wymaga operacji.

Zastrzyk nadtwardówkowy wykonywany pod kontrolą fluoroskopiii zmniejsza stan zapalny oraz obrzęk, co dodatkowo może zwiększyć ucisk na korzenie nerwowe. Wygaszenie zapalenia zmniejsza drażnienie i ucisk nerwów, co może pozytywnie wpływać na regenerację i polepszać ukrwienie.

Bezoperacyjne leczenie przepukliny kręgosłupa szyjnego w postaci iniekcji w wielu przypadkach umożliwia rozpoczęcie rehabilitacji. Ze względu na intensywny ból kinezyterapia może być bowiem odłożona w czasie do momentu, aż pacjent odczuje znaczną redukcję dolegliwości bólowych po zastosowaniu iniekcji.

Ból pleców podczas kaszlu może mieć podłoże mięśniowe, neurologiczne lub sercowo-naczyniowe. W niektórych przypadkach wynika również z chorób układu pokarmowego i chorób płuc. Jakie objawy towarzyszą najczęstszym przyczynom tej dolegliwości i z jakich metod leczenia możesz skorzystać, gdy odczuwasz ból w plecach przy kaszlu?

Najczęstsze przyczyny bólu pleców przy kaszlu

Ból pleców przy kaszlu a choroby płuc

Ból pleców przy kaszlu w chorobach płuc może wynikać z podrażnienia receptorów bólowych w opłucnej, która jest jedną z najbardziej unerwionych struktur w klatce piersiowej. Kiedy stan zapalny rozprzestrzenia się na opłucną lub w jej obrębie gromadzi się płyn (np. w wysiękowym zapaleniu opłucnej) – każda zmiana objętości płuc podczas kaszlu prowadzi do tarcia opłucnej o ścianę klatki piersiowej, powodując ból w plecach przy kaszlu.

Dodatkowo, przy długotrwałym kaszlu dochodzi do przeciążenia mięśni międzyżebrowych i mięśni grzbietu. Kaszel, zwłaszcza intensywny i przewlekły, zwiększa napięcie mięśniowe i może powodować mikrourazy w obrębie przepony oraz mięśni przykręgosłupowych.

Jeśli w przebiegu choroby płuc doskwiera Ci kaszel i ból w plecach, które utrzymują się dłużej niż kilka dni, towarzyszą im duszność lub krwioplucie, to koniecznie skonsultuj się z lekarzem i wykonaj badania obrazowe (RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa płuc).

Ból pleców przy kaszlu a rwa

Zarówno rwę kulszową, jak i rwę barkową powoduje ucisk i drażnienie korzeni nerwowych, najczęściej w przebiegu dyskopatii lub zmian zwyrodnieniowych. Kaszel zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej i śródkręgowej, co może prowadzić do dodatkowego ucisku na korzenie nerwowe i nasilenia bólu.

Ból w plecach przy kaszlu w przypadku tych schorzeń może wystąpić:

• w dolnej części pleców, promieniując do pośladka, uda, a nawet stopy (rwa kulszowa),
• w górnej części pleców z promieniowaniem do barku, ramienia i dłoni (rwa barkowa).

Leczenie rwy barkowej i rwy kulszowej najczęściej polega na farmakoterapii i rehabilitacji. Jeśli jednak stan zapalny i ból są oporne na leczenie farmakologiczne i uniemożliwiają podjęcie ćwiczeń, a pacjent nie wymaga leczenia operacyjnego, można rozważyć zastrzyki nadtwardówkowe. Iniekcje działają bezpośrednio na przyczynę bólu, skutecznie redukując stan zapalny i zmniejszając ucisk na nerwy. W efekcie może zostać również uśmierzony ból pleców podczas kaszlu.

Ból pleców przy kaszlu a nadwyrężenie kręgosłupa

Nadwyrężenie kręgosłupa może wystąpić szczególnie u osób z przewlekłym kaszlem. Powtarzające się skurcze mięśni podczas kaszlu nierzadko prowadzą do przeciążeń mięśni przykręgosłupowych, a nawet nadwyrężenia stawów międzywyrostkowych.

W przeciążonych już stawach międzywyrostkowych ból może nasilać się podczas ruchu, długotrwałego siedzenia oraz kaszlu. W takich przypadkach skuteczną metodą leczenia mogą okazać się zastrzyki do stawów międzywyrostkowych lub zastrzyki domięśniowe, które redukują stan zapalny i zmniejszają ból pleców podczas kaszlu.  

Ból pleców przy kaszlu a zespół korzeniowy

Bolące plecy przy kaszlu bez aktualnie toczącej się infekcji mogą również wskazywać na zespół korzeniowy. Schorzenie rozwija się na skutek ucisku korzeni nerwowych rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym, piersiowym lub lędźwiowym kręgosłupa. Jego przyczyną mogą być:

• dyskopatia,
• zmiany zwyrodnieniowe,
• zwężenie kanału kręgowego.

Ból pleców przy kaszlu w zespole korzeniowym jest powiązany ze zwiększeniem ciśnienia wewnątrzkręgowego, które dodatkowo drażni już uciskane nerwy. W przebiegu tego schorzenia bólowi może towarzyszyć osłabienie czucia ręki lub nogi lub promieniowanie bólu do kończyn (w zależności od lokalizacji ucisku).

Leczenie zespołu korzeniowego obejmuje:

• zastrzyki nadtwardówkowe, które skutecznie zmniejszają stan zapalny i obrzęk nerwu,
• fizjoterapię (głównie w formie ćwiczeń wzmacniających i stabilizujących kręgosłup),
• w przypadkach, gdy ucisk na nerw powoduje poważne objawy neurologiczne – operację odbarczającą uciśnięte korzenie nerwowe.

Ból pleców przy kaszlu a uraz kręgosłupa

Kaszel i ból pleców występujące jednocześnie mogą być wynikiem urazów kręgosłupa. W przypadku uszkodzenia struktury kostne, więzadłowe lub mięśniowe kręgosłupa stają się osłabione i nadwrażliwe na nagłe i intensywne ruchy. Kaszel wówczas często staje się nieefektywny, co oznacza, że pacjent ma trudności z pełnym odkaszlnięciem, ponieważ ruchy klatki piersiowej są ograniczone przez ból.

W cięższych urazach kręgosłupa, np. w złamaniu kompresyjnym, może być konieczne zastosowanie gorsetów ortopedycznych lub interwencji chirurgicznej. W stłuczeniach lub niegroźnych naderwaniach mięśni zwykle wystarczające okazuje się leczenie farmakologiczne i fizjoterapia. Jeśli silnemu bólowi traumatycznemu kręgosłupa towarzyszy również stan zapalny, warto rozważyć blokadę kręgosłupa.

Ból pleców przy kaszlu a zawał mięśnia sercowego

Ból w plecach rzadko jest kojarzony z problemami sercowymi, jednak w niektórych przypadkach może być objawem towarzyszącym zawałowi mięśnia sercowego. W przebiegu zawału ból pochodzący z klatki piersiowej promieniuje do pleców, a nawet ramion, szyi i żuchwy.

Dodatkowe objawy, które mogą sugerować zawał serca:

• ból w klatce piersiowej o charakterze gniotącym lub rozpierającym, utrzymujący się dłużej niż kilka minut,
• duszność, uczucie braku powietrza,
• zimne poty, bladość skóry,
• zawroty głowy, osłabienie, nudności.

Ból pleców podczas kaszlu związany z problemami sercowymi nie zmienia się w zależności od ruchu ciała czy pozycji i nie ustępuje po przyjęciu leków przeciwbólowych. W przypadku podejrzenia zawału serca kluczowe jest natychmiastowe wezwanie pomocy medycznej.

Ból pleców przy kaszlu a choroby układu pokarmowego

Ból w plecach przy kaszlu może mieć związek z niektórymi chorobami układu pokarmowego, zwłaszcza tymi, które powodują:

• podrażnienie przepony,
• zapalenie narządów jamy brzusznej,
• ucisk na struktury nerwowe.

Mechanizm powstawania takiego bólu wynika głównie z anatomicznej bliskości przełyku, żołądka, trzustki i pęcherzyka żółciowego względem kręgosłupa i przepony. W momencie kaszlu dochodzi do napięcia przepony i wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, co może potęgować ból w obrębie pleców.

Ból pleców przy kaszlu a nerwobóle

Nerwobóle, znane również jako bóle neuropatyczne, wynikają z uszkodzenia lub podrażnienia nerwów obwodowych.

Jednym z przykładów nerwobólu jest neuralgia międzyżebrowa, która może wywoływać ostry i przeszywający ból promieniujący do klatki piersiowej. Tę dolegliwość może nasilać głębokie oddychanie lub ruchy tułowia, a oprócz niej występuje również ból pleców przy kaszlu. Kaszel powoduje nagłe skurcze mięśni klatki piersiowej i brzucha, prowadząc do chwilowego wzrostu ciśnienia w przestrzeniach, przez które przebiegają nerwy.

W leczeniu nerwobóli można zastosować leki (np. przeciwpadaczkowe), które zmniejszają nadmierną wrażliwość nerwów na bodźce bólowe, ograniczając lub hamując przewodzenie bólu. Inną metodą jest stymulacja nerwów obwodowych połączona z suplementacją wspierająca działanie układu nerwowego (np. witaminy z grupy B, omega-6). Niezbędna może okazać się również fizjoterapia w postaci terapii manualnej i zabiegów fizykoterapeutycznych.

Dyskopatia szyjna to jedno z częściej diagnozowanych schorzeń układu kostnego kręgosłupa. Polega na stopniowej degeneracji krążków międzykręgowych w odcinku szyjnym, która może prowadzić do ucisku na korzenie nerwowe i rdzeń kręgowy. W efekcie pacjent doświadcza bólu, sztywności oraz objawów neurologicznych. Zapraszam do przeczytania artykułu, w którym znajdziesz szczegółowe informacje dotyczące przyczyn i objawów tego schorzenia, a także bezoperacyjnych metod leczenia dyskopatii szyjnej.

Co to jest dyskopatia kręgosłupa szyjnego?

Dyskopatia szyjna to schorzenie, które polega na zmianach degeneracyjnych krążka międzykręgowego w odcinku szyjnym. Innymi słowy jest to stopniowe zużywanie się lub osłabienie struktury dysków kręgosłupa. Występuje najczęściej na poziomie C5-C6.

Dyskopatia kręgosłupa szyjnego może mieć postać:

• Zwyrodnień, w przebiegu których powstają narośla kostne zwane osteofitami kręgosłupa. Jeśli są niewielkie i nie uciskają nerwów, to najczęściej nie wywołują żadnych objawów.
• Wypukliny szyjnej, w której jądro miażdżyste (środkowa, galaretowata część) krążka wysuwa się poza swoją fizjologiczną granicę, ale nie przerywa zewnętrznej warstwy, czyli pierścienia włóknistego.
• Przepukliny szyjnej, mającej postać worka przepuklinowego. Jest nimfragment jądra miażdżystego, który przemieścił się poza granice krążka i przerwał pierścień włóknisty. Przepuklina może uciskać nerwy, a jeśli osiąga duże rozmiary – nawet rdzeń kręgowy.

Dyskopatia szyjna – przyczyny

Jedną z głównych przyczyn dyskopatii szyjnej jest starzenie się układu kostnego. Wraz z wiekiem krążki międzykręgowe stopniowo tracą zawartość wody i elastyczność, co powoduje:

• spłaszczenie oraz zmniejszenie zdolności do amortyzacji ruchów,
• zwiększenie podatności na pęknięcia i powstanie przepukliny.

Procesy te nasilają się zazwyczaj po 40. roku życia i są szczególnie istotne u osób prowadzących siedzący tryb życia lub narażonych na przeciążenia kręgosłupa.

Dyskopatia odcinka szyjnego kręgosłupa może również rozwinąć się pod wpływem urazów mechanicznych i mikrourazów. Wypadki komunikacyjne, takie jak uraz „smagnięcia biczem” (whiplash), mogą prowadzić do nagłych uszkodzeń struktur kręgosłupa. Z kolei powtarzające się mikrourazy wynikające z codziennych przeciążeń, np. podczas dźwigania ciężarów lub wykonywania gwałtownych ruchów, mogą powodować stopniowe niszczenie krążków międzykręgowych.

Dyskopatia szyjna może również wynikać z:

• przewlekłego przeciążenia wynikającego z nieprawidłowej postawy,
• predyspozycji genetycznych,
• wad postawy.

Dyskopatia szyjna – objawy

Dyskopatia kręgosłupa szyjnego objawia się przede wszystkim bólem w odcinku szyjnym, który jest szczególnie odczuwany podczas odchylenia głowy i jej rotacji, a także jako ból w okolicy łopatki. Może także promieniować do barku, ramienia, a nawet dłoni, stąd określany jest jako rwa barkowa lub rwa ramienna. Oprócz tego nasila się przy dłuższym utrzymywaniu głowy w jednej pozycji, np. podczas pracy przy komputerze, czytania czy korzystania z telefonu.

Dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć uczucie sztywności szyi oraz silne napięcie mięśni karku, przypominające kręcz szyi. Wiele osób skarży się także na bóle głowy pochodzenia szyjnego, które zaczynają się w okolicach karku i promieniują ku górze.

Pozostałe objawy, które mogą wystąpić w przebiegu dyskopatii szyjnej to:

• mrowienie i drętwienie w obrębie ramion, dłoni i palców,
• osłabienie siły mięśniowej kończyn górnych (głównie mięśnia dwugłowego i trójgłowego ramienia),
• uczucie ciężkości rąk i trudności z precyzyjnymi ruchami, np. pisaniem czy chwytaniem przedmiotów,
• zawroty głowy i zaburzenia równowagi,
• zaburzenia czucia w obrębie kończyn górnych,
• w cięższych przypadkach zaburzenia w oddawaniu moczu i stolca, a w najcięższych – paraliż kończyn dolnych.

Dyskopatia kręgosłupa szyjnego – diagnostyka

Podstawą diagnostyki dyskopatii odcinka szyjnego kręgosłupa jest wywiad lekarski. Szczegółowa rozmowa z pacjentem o charakterze i lokalizacji bólu, jego nasileniu i ewentualnych objawach towarzyszących pozwala ukierunkować diagnostykę. Ważne jest również ustalenie okoliczności, w których pojawiają się objawy.

Kolejnym etapem jest badanie fizykalne, podczas którego ortopeda przeprowadza ocenę ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa oraz sprawdza reakcje nerwowe, siłę mięśniową i odruchy. Aby mieć pewność diagnostyczną, konieczne są badania obrazowe takie jak:

• RTG (rentgen) – umożliwia ocenę ogólnego stanu kręgosłupa oraz obecności osteofitów, jest najbardziej pomocny na wczesnym etapie schorzenia,
• MRI (rezonans magnetyczny) – badanie obrazowe pokazujące stan krążków międzykręgowych, obecność przepukliny i ucisk na nerwy,
• CT (tomografia komputerowa) – wysoce dokładnie obrazujące stan struktur kostnych badanie, które jest pomocne, gdy pozostałe badania obrazowe nie dostarczają wszystkich informacji na temat stanu kręgosłupa,
• W niektórych przypadkach lekarz może zlecić badanie elektromiograficzne (EMG), aby sprawdzić, czy występują zaburzenia przewodzenia nerwowego spowodowane uciskiem na nerwy.

Dyskopatia kręgosłupa szyjnego – leczenie

Dyskopatia odcinka szyjnego kręgosłupa może być leczona za pomocą fizjoterapii, która jest zalecana jako pierwsza linia postępowania w przypadkach o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu objawów. Polega m.in. na ćwiczeniach wzmacniających i rozluźniających, mobilizacji stawów kręgosłupa, a także trakcji szyjnej zmniejszającej ucisk na korzenie nerwowe.

W przypadku wystąpienia stanu zapalnego oraz bólu, który nie reaguje na doustną farmakoterapię, wykonuję precyzyjną iniekcje przeciwzapalną do stawów kręgosłupa. Jej celem jest zmniejszenie stanu zapalnego oraz obrzęku, co prowadzi do zmniejszenia ucisku na korzenie nerwowe i ustąpienia dolegliwości bólowych. Zastrzyk przeciwzapalny jest skuteczne w objawach rwy ramiennej, wypuklinie i przepuklinie bez deficytów neurologicznych, takich jak niedowłady.

W przypadku silnych objawów rwy barkowej, a także zaburzeń czucia lub osłabienia mięśni kończyny górnej, można wykonać zastrzyk nadtwardówkowy, który:

• wypłukuje substancje zapalne,
• przerywa przewodzenie sygnału bólowego,
• zmniejsza obrzęk uciskający korzenie nerwowe.

Profilaktyka dyskopatii szyjnej

W gabinecie bardzo często przypominam pacjentom, że w zapobieganiu dyskopatii szyjnej bardzo ważna jest dbałość o szczegóły w codziennych nawykach. Oto najważniejsze wskazówki:

• Utrzymuj głowę w linii prostej z kręgosłupem, szczególnie podczas korzystania z komputera czy smartfona.
• Co 30–40 minut rób regularne przerwy podczas pracy siedzącej – wstań, przeciągnij się, wykonaj kilka prostych ćwiczeń mobilizujących szyję i ramiona.
• Wzmacniaj mięśnie stabilizujące szyję, które mogą pomóc utrzymywać prawidłowe ustawienie szyi.
• Zadbaj o ergonomię snu. Poduszka powinna wspierać naturalną krzywiznę kręgosłupa szyjnego. Najlepiej sprawdzi się poduszka anatomiczna dopasowana do twojej pozycji spania.
• Regularnie podejmuj aktywność fizyczną – spaceruj, pływaj lub uprawiaj jogę. Jednocześnie staraj się unikać forsownych ćwiczeń bez odpowiedniego przygotowania i rozgrzewki.

Choć nie występuje tak często jak szyjna i lędźwiowa, dyskopatia kręgosłupa piersiowego jest dość powszechną przyczyną wizyt pacjentów u lekarza od kręgosłupa. Nazwa schorzenia opisuje zmiany zwyrodnieniowe i patologiczne krążka międzykręgowego, w tym przepuklinę i dehydratację dysku. Ze względu na lokalizację dyskopatii piersiowej, jej objawy mogą przypominać symptomy schorzeń narządów wewnętrznych, dlatego istotna jest właściwa diagnostyka oraz sprawne wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Co to jest dyskopatia piersiowa?

Dyskopatia piersiowa to schorzenie kręgosłupa, polegające na zwyrodnieniu krążka międzykręgowego w odcinku piersiowym. Proces ten obejmuje zmiany strukturalne i funkcjonalne w obrębie dysku, co może prowadzić do bólu pleców, ograniczenia ruchomości oraz objawów neurologicznych.

Dyskopatia odcinka piersiowego – etapy

Dyskopatia odcinka piersiowego może rozwijać się w 5 etapach:

• Degeneracja krążka międzykręgowego –to początkowe stadium procesu zwyrodnieniowego, w którym dochodzi do postępującego zużycia i mikrouszkodzeń struktury dysku. Krążek jest coraz mniej elastyczny, stopniowo traci swoje zdolności amortyzacyjne, a jego podatność na uszkodzenia się zwiększa.
• Dehydratacja krążka międzykręgowego –na tym etapie obserwuje się utratę wody z jądra miażdżystego, co prowadzi do zmniejszenia wysokości dysku i jego zdolności do pełnienia funkcji ochronnych. Dehydratacja powoduje, że dysk staje się mniej sprężysty i bardziej podatny na przeciążenia oraz mikropęknięcia.
• Wypuklina dysku (protruzja) – jądro miażdżyste przesuwa się w kierunku zewnętrznych warstw pierścienia włóknistego bez jego przerwania. Dysk zaczyna uwypuklać się do kanału kręgowego, co może wywoływać ucisk na sąsiadujące struktury nerwowe.
• Przepuklina dysku (ekstruzja) –pierścień włóknisty zostaje przerwany, a fragment jądra miażdżystego przemieszcza się poza granicę krążka. Może to prowadzić do znacznego ucisku na rdzeń kręgowy lub korzenie nerwowe, powodując intensywny ból oraz objawy neurologiczne.
• Sekwestracja dysku – to najbardziej zaawansowane stadium, w którym fragment jądra miażdżystego odrywa się i przemieszcza w obrębie kanału kręgowego jako wolny fragment (tzw. sekwestr). Stan ten często prowadzi do poważnych objawów neurologicznych, takich jak niedowłady, zaburzenia czucia czy dysfunkcja narządów wewnętrznych.

Dyskopatia piersiowa ICD 10

W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób ICD  dyskopatia piersiowa nie występuje jako odrębna jednostka chorobowa. Zwykle stosuje się bardziej ogólne oznaczenie ze wskazaniem na konkretny odcinek kręgosłupa w postaci: M54.6 Ból kręgosłupa piersiowego.

Specjaliści posługują się również oznaczeniem M51.3 Inne określone zwyrodnienia krążków międzykręgowych.

Dyskopatia piersiowa – przyczyny

Do przyczyn dyskopatii piersiowej możemy zaliczyć:

• związane z wiekiem procesy zwyrodnieniowe układu kostno-stawowego, przez które krążki międzykręgowe są bardziej podatne na uszkodzenia,
• długotrwałe i częste obciążenia kręgosłupa (np. praca siedząca, wykonywanie gwałtownych ruchów, ciężka praca fizyczna),
• nieprawidłowe podnoszenie ciężkich przedmiotów,
• predyspozycje genetyczne do szybszego zużywania się krążków międzykręgowych,
• nieprawidłowa postawa ciała, która powoduje nierównomierny ucisk na krążki międzykręgowe,
• urazy kręgosłupa,
• otyłość.

Dyskopatia piersiowa – objawy

Dominującym objawem w przebiegu dyskopatii piersiowej jest ból w odcinku piersiowym na poziomie zmienionego chorobowo kręgu. Ból ten może wynikać m.in. z ucisku przepukliny na worek oponowy, który chroni rdzeń kręgowy i z dehydratacji krążków międzykręgowych.

Jeśli okaże się, że w przebiegu dyskopatii doszło do powstania przepukliny kręgosłupa piersiowego, która uciska korzenie nerwowe – może pojawić się ból opasający. Wówczas przechodzi on od kręgosłupa do dołu w kierunku żeber.

Zdarza się również, że dyskopatia piersiowa generuje ból w klatce piersiowej i brzuchu, przypominając choroby sercowe lub kamicę pęcherzyka żółciowego. W zaawansowanym stadium (gdy wystąpi sekwestracja dysku) u pacjentów mogą wystąpić także objawy neurologiczne w postaci paraliżu nóg.

Inne objawy dyskopatii piersiowej, które mogą wystąpić to:

• ból występujący w trakcie głębokiego wdechu,
• ograniczenie ruchomości klatki piersiowej podczas oddychania,
• ograniczona ruchomość odcinka piersiowego podczas próby pochylenia i rotacji,
• pogłębienie kifozy piersiowej,
• drętwienie i mrowienie okolicy żeber i klatki piersiowej,
• wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych w odcinku piersiowym.

Dyskopatia kręgosłupa piersiowego – leczenie

Leczenie dyskopatii piersiowej zależy od stadium dyskopatii piersiowej.

W początkowych stadiach dyskopatii oraz wtedy, gdy objawy nie są poważne, leczenie polega na zastosowaniu metod zachowawczych. Należą do nich:

• fizjoterapia,
• ćwiczenia,
• wprowadzenie zdrowych nawyków ruchowych,
• unikanie przeciążeń,
• farmakoterapia.

Dyskopatia kręgosłupa piersiowego – zastrzyki nadtwardówkowe

Jeśli leczenie zachowawcze dyskopatii piersiowej okaże się nieskuteczne, a objawy nie ustępują lub się nasilają, warto rozważyć bezoperacyjne leczenie kręgosłupa w postaci zastrzyków nadtwardówkowych. Wykonuję je w gabinecie w Warszawie, najczęściej u pacjentów z wypukliną lub przepukliną, gdy w odcinku piersiowym dochodzi do ucisku na struktury nerwowe lub worek oponowy.

Zastrzyki nadtwardówkowe są celowane bezpośrednio w ognisko bólu pod kontrolą fluoroskopii. Wygaszają stan zapalny i obrzęk, a także przywracają nerwom możliwość regeneracji.

Leczenie operacyjne dyskopatii piersiowej

Nie poraz pierwszy chciałbym zaznaczyć, że leczenie operacyjne dyskopatii jest ostatecznością. Dyskopatia piersiowa wymaga operacji najczęściej dopiero wtedy, gdy pojawiają się zaawansowane objawy neurologiczne.

Do głównych zabiegów operacyjnych należą:

• Mikrodiscektomia – polega na usunięciu fragmentu krążka międzykręgowego, który uciska nerwy lub rdzeń kręgowy. Operacja wymaga wykonania niewielkiego nacięcia z użyciem mikroskopu lub endoskopu, co minimalizuje uszkodzenie tkanek i skraca czas rekonwalescencji.
• Laminektomia – polega na usunięciu fragmentu łuku kręgu w celu poszerzenia kanału kręgowego i zmniejszenia ucisku na rdzeń kręgowy lub korzenie nerwowe. Stosuje się ją w przypadkach znacznego zwężenia kanału kręgowego (stenozy) powodującego silne objawy neurologiczne.

Temat bólu odcinka piersiowego kręgosłupa jest złożony ze względu na specyficzną anatomię kręgosłupa piersiowego i jego połączenie z klatką piersiową. Nawet niewielkie zaburzenia postawy, przeciążenia czy zmiany degeneracyjne mogą wywołać dolegliwości bólowe. W niniejszym artykule przyjrzymy się specyfice odcinka piersiowego, jego roli oraz metodom leczenia bólu kręgosłupa piersiowego.

Kręgosłup piersiowy – budowa

Odcinek piersiowy stanowi środkową część kręgosłupa. Buduje go dwanaście kręgów, oznaczonych anatomicznymi symbolami od Th1 do Th12. Kręgi piersiowe są niższe z przodu (od strony brzucha) niż z tyłu (od strony pleców), przez co tworzą wygięcie ku tyłowi zwane kifozą piersiową. Rolą kifozy jest równomierne rozkładanie obciążenia na poszczególne kręgi i krążki międzykręgowe, chroniąc je przed przeciążeniami i mikrourazami.  

Dla odcinka piersiowego kręgosłupa dużą rolę odgrywa budowa wyrostków kolczystych kręgów piersiowych. Są długie i skierowane skośnie ku dołowi, co ogranicza zakres ruchów w tym odcinku,  jednocześnie zapewniając kręgosłupowi piersiowemu stabilność.

Na odchodzących od trzonów wyrostkach poprzecznych znajdują się tzw. dołki żebrowe, do których przyczepiają się głowy oraz guzki żeber. Dzięki temu tworzą się połączenia między kręgosłupem a klatką piersiową, które zapewniają mechaniczną integralność całego tułowia.

Odcinek piersiowy kręgosłupa – funkcje

Jakie są najważniejsze funkcje kręgosłupa piersiowego?

• Dzięki połączeniu kręgów piersiowych z żebrami i mostkiem, odcinek piersiowy uczestniczy w ochronie serca i płuc przed urazami zewnętrznymi.
• Fizjologiczna kifoza piersiowa utrzymuje prawidłową postawę ciała.
• Ustawienie wyrostków kolczystych kręgów piersiowych do dołu zapewnia stabilność tułowia.
• Mobilny i zdrowy kręgosłup piersiowy czyni klatkę piersiową sprężystą i umożliwia swobodną pracę oddechową.

Ból kręgosłupa piersiowego ICD 10

Według klasyfikacji ICD-10 (Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych), ból kręgosłupa piersiowego oznaczany jest jako M54.6. W ICD-10znajduje się w grupie chorób układu kostno-mięśniowego i tkanki łącznej.

Ból kręgosłupa piersiowego – przyczyny

Ból kręgosłupa w odcinku piersiowym może wynikać m.in. ze zmian strukturalnych, biomechanicznych i degeneracyjnych. Do wybranych przyczyn bólu pleców w odcinku piersiowym należą:

• choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa piersiowego wraz z osteofitami drażniącymi np. nerwy,
• skolioza,
• młodzieńcza kifoza piersiowa (choroba Scheuermanna),
• dyskopatia piersiowa,
• obecność punktów spustowych, czyli zgrubień na przebiegu napiętych mięśni lub ich przyczepów,
• przeciążenie odcinka piersiowego,
• wrodzone lub nabyte deformacje kręgów i żeber,
• reumatoidalne zapalenie stawów(RZS) i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK),
• dysfunkcje narządów wewnętrznych (np. wątroby lub żołądka),
• neuralgia międzyżebrowa.

U przyszłych mam ból kręgosłupa piersiowego w ciąży może z kolei wynikać z powiększającego się biustu. Powoduje on pochylanie tułowia w przód i zaokrąglenie barków, a przez to wymuszoną i nieprawidłową postawę ciała. 

Ból kręgosłupa piersiowego – objawy

Objawy bólu kręgosłupa w odcinku piersiowym są uzależnione od ich przyczyny. Na przykład, dyskopatia piersiowa może powodować ból promieniujący do klatki piersiowej. Z kolei choroba zwyrodnieniowa odcinka piersiowego kręgosłupa może generować dolegliwości bólowe między łopatkami i w nocy, a choroba Scheuermanna często uwidacznia się jako widoczny garb w odcinku piersiowym, który może być przyczyną postępującej sztywności stawów kręgosłupa.

Inne możliwe objawy lokalizujące się w obrębie kręgosłupa piersiowego to:

• uczucie sztywności, dyskomfort i ból podczas ruchu kręgosłupa na skutek długotrwałego siedzenia w nieprawidłowej pozycji,
• ograniczona ruchomość klatki piersiowej i utrudnione oddychanie przy głębszym wdechu wynikające z deformacji kręgów i żeber,
• długotrwała sztywność i dolegliwości bólowe nasilające się po okresie bezruchu związane z RZS,
• ból pod prawą łopatką promieniujący z wątroby,
• związany z neuralgią międzyżebrową ostry, kłujący ból wzdłuż przebiegu nerwów międzyżebrowych, nasilający się często przy ruchach tułowia lub głębszym oddychaniu.

Ból kręgosłupa w odcinku piersiowym – leczenie

Oczywiście nie da się przedstawić jednego, uniwersalnego sposobu leczenia bólu w odcinku piersiowym kręgosłupa, ponieważ metody terapii zależą od konkretnej przyczyny, stopnia nasilenia dolegliwości oraz indywidualnych uwarunkowań pacjenta. Niemniej jednak można zarysować ogólny schemat postępowania.

Pierwszym krokiem jest zawsze dokładna diagnostyka. Specjalista (np. lekarz ortopeda, neurolog) ocenia stan kręgosłupa oraz zazwyczaj zleca odpowiednie badania obrazowe. Następnie sprawdza, czy nie występują poważne objawy neurologiczne, takie jak silne niedowłady kończyn. Jeśli nie, leczenie można rozpocząć od metod zachowawczych takich jak:

• zmiana stylu życia z siedzącego na bardziej aktywny, uwzględniająca regularne przerwy w pracy przy biurku oraz wprowadzenie umiarkowanej aktywności fizycznej,
• unikanie dźwigania ciężkich przedmiotów lub modyfikacja sposobu ich podnoszenia i przenoszenia,
• stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych,
• fizjoterapia.

Jeśli ból odcinka piersiowego wynika z przeciążenia kręgosłupa, prawdopodobnie wystarczające okażą się np. odpowiednie ćwiczenia i zmiana nawyków codziennych. Jeśli jednak jego powodem jest zaawansowana już dyskopatia piersiowa, a leczenie zachowawcze nie okazało się skuteczne, wówczas pojawia się możliwość rozważenia małoinwazyjnych iniekcji lub operacji.

Ból kręgosłupa piersiowego – leczenie bezoperacyjne

Jeśli okaże się, że metody zachowawcze okazały się nieskuteczne w zwalczaniu bólu odcinka piersiowego, ale operacja nie jest konieczna, warto rozważyć bezoperacyjne leczenie kręgosłupa za pomocą minimalnie inwazyjnych zabiegów. W gabinecie wykonuję m.in.:

• zastrzyki nadtwardówkowe,
• zastrzyki do stawów międzywyrostkowych,
• blokady domięśniowe.

Zastrzyki nadtwardówkowe w leczeniu bólu kręgosłupa piersiowego

Zastrzyki nadtwardówkowe to nowoczesne blokady kręgosłupa podawane pod kontrolą RTG. Iniekcje te wykonuje się w celu leczenia m.in. dyskopatii piersiowej z obecną przepukliną uciskającą korzenie nerwowe.

Zastrzyk nadtwardówkowy zostaje podany dokładnie w miejsce bólu. Tam wygasza stan zapalny, który powstał w wyniku ucisku nerwu przed jądro miażdżyste. Wypłukanie substacji zapalnych odbarcza nerw, który od tej pory zostaje zaopatrzony w odpowiednią ilość krwi i może się zregenerować. 

Leczenie bólu odcinka piersiowego kręgosłupą za pomocą zastrzyków do stawów międzywyrostkowych

Zastrzyki do stawów międzywyrostkowych w kręgosłupie piersiowym podaje się pod kontrolą fluoroskopii lub USG. Sprawdzają się w przypadku uporczywego bólu, który nie reaguje na leczenie farmakologiczne czy fizjoterapię i który jest związany m.in. z dyskopatią, RZS, zwyrodnieniami stawów kręgosłupa czy kręgozmykiem. Bardzo często zastrzyki do stawów międzywyrostkowych umożliwiają podjęcie rehabilitacji, która wcześniej nie była możliwa do przeprowadzenia z powodu bardzo silnego bólu.

Blokady do punktów spustowych w odcinku piersiowym

Punkty spustowe to pojedyncze zgrubienia na przebiegu mięśni, które wywołują silny ból lokalny lub promieniujący do innych partii ciała. W odcinku piersiowym występują m.in. na:

• mięśniach prostownikach grzbietu,
• mięśniach równoległobocznych,
• części środkowej i dolnej mięśni czworobocznych.

W tak dużym napięciu włókien mięśniowych pomocna może się okazać blokada do punktów spustowych. Działa ona na dwa sposoby:

1. Przebicie punktu spustowego igłą może spowodować wstępne, mechaniczne rozluźnienie mięśnia.
2. Podanie środka znieczulającego uśmierza ból poprzez wyciszenie receptorów bólowych. Przez rozluźniony mięsień przepływa więcej krwi, która wypłukuje szkodliwe substancje metaboliczne.

Blokadę punktów spustowych wykonuję pod kontrolą aparatu USG. Na obrazie ultrasonograficznym trigger points widoczne są jako ciemniejsze obszary, dzięki czemu mogę precyzyjnie je zlokalizować i podać zastrzyk we właściwe miejsce.

Przepuklina piersiowa nie jest tak spektakularna jak kontuzja sportowa ani tak oczywista jak złamanie. Mimo to jej skutki mogą być równie dotkliwe, wpływając na mobilność, postawę, a nawet sposób oddychania. W świecie przepuklin to mniej znany „krewny” przepukliny lędźwiowej, ale nie mniej problematyczny. Jak rozpoznać przepuklinę piersiową, co odpowiada za jej powstanie i jakie formy leczenia mogą przynieść ulgę?

Czym jest przepuklina piersiowa?

Przepuklina piersiowa jest fragmentem jądra miażdżystego (wewnętrznej części krążka międzykręgowego), który wydostał się poza obszar kręgu do światła kanału kręgowego. Powodem wysunięcia się dysku są przeciężenia, mikrourazy lub procesy degeneracyjne kręgosłupa, które osłabiają strukturę pierścienia włóknistego i powodują dyskopatię krążka międzykręgowego.

Powstały w ten sposób worek przepuklinowy może uciskać nerwy oraz worek oponowy, wywołując stan zapalny i m.in. ból promieniujący do żeber.

Przepuklina kręgosłupa piersiowego – przyczyny

Dyskopatia kręgosłupa piersiowego najczęściej rozwija się na przestrzeni dłuższego czasu i jest efektem:

• przewlekłych obciążeń kręgosłupa spowodowanych długotrwałym siedzeniem, pracą stojącą lub ciężką pracą fizyczną,  
• procesu starzenia kości i stawów, przez który zewnętrzna część dysku jest bardziej podatna na pęknięcia,
• urazów,
• genetycznego osłabienia włókien kolagenowych, które budują pierścień włóknisty dysku,
• nieprawidłowej techniki wykonywania ćwiczeń lub intensywnego uprawiania sportu (szczególnie bez odpowiedniego przygotowania).

Przepuklina kręgosłupa piersiowego – objawy

Przepuklina piersiowa może objawiać się bólem promieniującym od kręgosłupa w stronę żeber i klatki piersiowej. Ból ma zmienną intensywność i może nasilać się podczas kichania lub kasłania, a także przy dłuższym siedzeniu w pochylonej pozycji.

Inne objawy dyskopatii piersiowej to:

• ograniczenia ruchomości kręgosłupa, zwłaszcza podczas obracania tułowia lub głębokiego wdechu,
• drętwienie i mrowienie odczuwane najczęściej w okolicach żeber, klatki piersiowej i górnej części pleców,
• osłabienie mięśni w górnej części tułowia,
• trudności z oddychaniem i ból w klatce piersiowej.

Uwaga – ból w klatce piersiowej nie zawsze oznacza przepuklinę. Jeśli towarzyszą mu dodatkowo skoki ciśnienia, nadmierne pocenie się, duszności czy omdlenia, może to wskazywać na problemy sercowe. W takim przypadku niezbędna jest natychmiastowa konsultacja lekarska oraz szersza diagnostyka.

Przepuklina piersiowa – diagnostyka

Diagnostyka przepukliny piersiowej zaczyna się od dokładnego wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego, które pomaga ocenić objawy, takie jak: ból promieniujący, ograniczenia ruchowe oraz osłabienie mięśni. Kolejnym krokiem są badania obrazowe.

Najczęściej wykonuje się rezonans magnetyczny (MRI) i tomografię komputerową (CT). Dodatkowym badaniem jest RTG, aby uwidocznić ewentualne złamania i zmiany zwyrodnieniowe, lub elektromiografia (EMG), która ocenia funkcję nerwów i mięśni.

Metody leczenia przepukliny piersiowej

Jeśli przepuklina piersiowa pozwala na codzienne funkcjonowanie, a jej objawy nie są zaawansowane, leczenie zazwyczaj rozpoczyna się od metod zachowawczych. Należą do nich fizjoterapia, przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a także zastrzyki nadtwardówkowe, które pomagają doraźnie zmniejszyć obrzęk i ucisk.

Jeśli jednak metody zachowawcze nie przynoszą oczekiwanej poprawy, a także pojawiają się silne objawy neurologiczne i oddechowe, rozważane jest leczenie operacyjne. Zabiegi pomocne w leczeniu przepukliny piersiowej to: mikrodiscektomia (usunięcie fragmentu dysku uciskającego nerw) lub laminektomia (usunięcie części kręgu, aby zmniejszyć ucisk).

Ćwiczenia na przepuklinę kręgosłupa piersiowego

Ćwiczenia w przepuklinie piersiowej mają na celu:

• wzmocnić mięśnie przykręgosłupowe,
• poprawić stabilizację kręgosłupa,
• zwiększyć elastyczność tkanek,
• poprawić ukrwienie mięśni i nerwów,
• zmniejszyć napięcie mięśni.

Propozycje ćwiczeń:

1. Rozciąganie klatki piersiowej przy ścianie – pomaga zwiększyć elastyczność i otworzyć klatkę, redukując napięcie mięśni przykręgosłupowych.
2. Koci grzbiet – angażuje mięśnie pleców i brzucha, wspomagając kontrolowane rozciąganie i wzmacnianie odcinka piersiowego.
3. Ćwiczenia oddechowe intensywnie angażujące żebra – poprawiają elastyczność kręgosłupa piersiowego i uaktywniają mięśnie oddechowe.
4. Ściąganie łopatek w pozycji siedzącej, stojącej lub w pozycji na czworakach.  

Chciałbym jednak podkreślić, że powyższe ćwiczenia są jedynie propozycjami i nie powinny być wykonywane bez konsultacji z ortopedą lub fizjoterapeutą.

Bibliografia

1. Baranowska A., Baranowski P., Baranowska-Kijewska J., Evaluation of the results of posterior approach in thoracic disc herniation surgery, Polski Merkuriusz Lekarski 2020, 48 (287): 318-322.

Szyjnopochodny ból głowy to efekt zmian zwyrodnieniowych, przeciążeń i napięć mięśniowych, które uciskają nerwy i naczynia krwionośne. Dolegliwości bólowe mają charakter pulsujący i tępy, i mogą nasilać się przy ruchach szyi. Zrozumienie przyczyn i objawów tej specyficznej dolegliwości jest kluczem do skutecznego leczenia, które może wymagać zarówno terapii manualnej, jak i – w zaawansowanych przypadkach – interwencji chirurgicznej.

Ból głowy od kręgosłupa – przyczyny

Odkręgosłupowy ból głowy jest końcowym produktem problemów mięśniowych, kostnych, neurologicznych lub mechanicznych, które lokalizują się w odcinku szyjnym kręgosłupa. Prześledźmy po kolei mechanizm generowania przez nich bólu.

• Napięte mięśnie karku i szyi uciskają naczynia krwionośne, ograniczając przepływ krwi do mózgu i powodując niedotlenienie tkanek. Ponadto napięcia podrażniają nerwy w okolicy szyi, a sygnały bólowe promieniują szczególnie w okolice potylicy i skroni.
• Dyskopatia szyjna klinicznie objawiająca się wysunięciem części krążka międzykręgowego, bardzo często jest powodem ucisku korzeni nerwowych. Tym samym powoduje ból przechodzący do głowy.
• Zwyrodnienia kręgów szyjnych w postaci osteofitów (narośli kostnych) czy też zwężenia kanału kręgowego mogą prowadzić do ucisku tętnic kręgowych, ograniczając przepływ krwi do mózgu. Skutek? Ból głowy, a nawet jej zawroty wynikające z niedotlenienia.  
• Przeciążenia mechaniczne – intensywne ćwiczenia, długotrwałe stresowe sytuacje, które prowadzą do napięcia mięśni. Dalej wiemy już, jak wywołują ból.  
• Urazy – np. „whiplash” polegający na nagłym i gwałtownym ruchu głowy do przodu i do tyłu.  Podczas niego dochodzi do rozciągnięcia i mikrourazów mięśni, więzadeł oraz krążków międzykręgowych w odcinku szyjnym. Te uszkodzenia mogą wywołać stan zapalny, który podrażnia nerwy, a także powoduje napięcie mięśniowe w szyi i karku, co z kolei prowadzi do bólu głowy.

Ból głowy od kręgosłupa szyjnego – objawy

Ból głowy od kręgosłupa zazwyczaj zaczyna się u podstawy czaszki, a następnie promieniuje do skroni i może sięgać aż do czoła. Często wystepuje jednostronnie i jest tępy, uciskający lub pulsujący. Może również nasilać się podczas ruchu głowy lub nacisku na kręgosłup szyjny.

Dodatkowo pacjenci często doświadczają sztywności szyi i ograniczenia jej ruchomości, które sprawiają, że nawet proste ruchy – takie jak obracanie głowy – stają się bolesne. W niektórych przypadkach mogą także wystąpić:

• wzmożona reaktywność na dotyk,
• zmęczenie,
• problemy z koncentracją,
• lekkie zawroty głowy.

Ból głowy od kręgosłupa szyjnego – jak leczyć?

Leczenie bólu szyjnopochodnego wymaga fizjoterapii, farmakoterapii lub w niektórych przypadkach nawet interwencji chirurgicznej. Bo choć większość pacjentów doświadcza ulgi dzięki leczeniu zachowawczemu, to niektóre sytuacje zdrowotne wymagają wdrożenia metod inwazyjnych.

W standardowym leczeniu stosuje się:

• fizjoterapię, a więc masaż, mobilizacje i manipulacje stawów, a także fizykoterapię,
• farmakoterapię, w ramach której lekarz może zlecić środki przeciwbólowe i przeciwzapalne,
• ćwiczenia wzmacniające, rozciągające i ćwiczenia McKenzy’ego.

W przypadkach zaawansowanej dyskopatii szyjnej lub postępujących zmian zwyrodnieniowych, gdy dyski międzykręgowe ulegają znacznemu przemieszczeniu i uciskają korzenie nerwowe, może być konieczna interwencja chirurgiczna. Zabiegi takie tak discektomia lub stabilizacja kręgosłupa uwalniają nerwy od ucisku, a pacjenta – od bólu głowy.

Ból głowy od kręgosłupa szyjnego – ćwiczenia

Regularne wykonywanie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie szyi jest kluczowe w zapobieganiu i łagodzeniu bólu szyjnopochodnego. Poznaj zestaw ćwiczeń, które pomogą Ci w rozluźnieniu napięć oraz poprawie ruchomości odcinka szyjnego.

Rozruszaj szyję we wszystkich kierunkach

Powoli przechylaj głowę w kierunku jednego ramienia, próbując dotknąć uchem jego powierzchni, a następnie przytrzymaj pozycję przez 10-15 sekund. Następnie przechyl głowę w przeciwną stronę. Możesz również wykonywać skłony głowy w przód (przyciąganie brody do klatki piersiowej) oraz odchylenia do tyłu. Powtarzaj ruchy po kilka razy w każdą stronę, aby dokładnie rozciągnąć mięśnie szyi.

Ćwiczenia izometryczne odcinka szyjnego

Przyłóż dłoń do czoła i naciskaj nią na głowę, jednocześnie stawiając opór, aby wzmocnić przednie mięśnie szyi. Powtórz ten ruch, przykładając dłonie kolejno do skroni i do potylicy, wciąż opierając się naciskowi. Każde przyłożenie dłoni utrzymuj przez około 5-10 sekund, dbając, aby nacisk był równomierny. Tego typu izometryczne ćwiczenia pomagają wzmacniać mięśnie szyi.

Na koniec pogłęb rozciąganie mięśni szyi

Usiądź wygodnie i powoli przechylaj głowę w bok, pogłębiając ruch przy pomocy dłoni. Utrzymuj pozycję przez 10-15 sekund po każdej stronie. Pogłębione rozciąganie wykonaj również poprzez pochylenie głowy.

Bibliografia

1. Zaworski K., Latosiewicz R., Terapia manualna w diagnostyce i leczeniu szyjnopochodnego bólu głowy, Rehabilitacja w Praktyce 2014, 6: 8-17.
2. Jull G., Cervicogenic headache, Musculoskeletal Science and Practice 2023, 66(17): 102787
3. Avaghade R., Shinde S., Dhane S., Effectiveness of McKenzie approach and segmental spinal stabilization exercises on neck pain in individuals with cervical postural syndrome: An experimental study, J Educ Health Promot 2023, 9(12): 225.

Dehydratacja krążka międzykręgowego to proces, w którym dochodzi do utraty wody z wnętrza krążka w odcinku szyjnym, piersiowym lub lędźwiowym. Gdy dysk traci wodę, może się spłaszczać, stawać się mniej elastyczny i bardziej podatny na uszkodzenia, co często prowadzi do bólu pleców. Jakie są przyczyny i objawy tego stanu oraz jak przebiega leczenie dehydratacji krążka międzykręgowego?

Czym są krążki międzykręgowe?

Krążki międzykręgowe to struktury o galaretowatej konsystencji, które znajdują się między trzonami kręgów kręgosłupa. Każdy krążek składa się z dwóch elementów:

• zewnętrznego pierścienia włóknistego, który zapewnia stabilność,
• wewnętrznego jądra miażdżystego odpowiedzialnego za elastyczność i amortyzację.

Krążki działają jak poduszki pomiędzy kręgami, chroniąc kręgosłup przed przeciążeniami i umożliwiając jego giętkość.

Krążki międzykręgowe są zbudowane w większości z wody – w młodym wieku zawartość wody w jądrach miażdżystych może wynosić nawet 80%. To właśnie wysoka zawartość wody czyni krążki elastycznymi i zdolnymi do absorbowania wstrząsów. Z czasem jednak naturalne procesy starzenia oraz inne czynniki prowadzą do ich stopniowej dehydratacji.

Co oznacza dehydratacja krążków międzykręgowych?

Dehydratacja krążków międzykręgowych oznacza utratę wody przez jądro miażdżyste. Wówczas krążek staje się mniej elastyczny i sprężysty, a jego zdolność do amortyzacji obciążeń kręgosłupa maleje. W wyniku tego procesu może się spłaszczać i przyczyniać się do zmniejszenia przestrzeni między kręgami. To z kolei często prowadzi do podrażnienia nerwów, a w konsekwencji do zespołów korzeniowych.

Dehydratacja krążków to zjawisko typowe dla starzenia się organizmu, jednak może wystąpić również u osób młodszych na skutek czynników zewnętrznych, takich jak:

• nieprawidłowa postawa,
• siedzący tryb życia,
• długotrwałe obciążenia kręgosłupa.

Dehydratacja krążków międzykręgowych – objawy

Charakter i nasilenie objawów dehydratacji krążków międzykręgowych zależy od lokalizacji oraz stopnia zaawansowania tego procesu. W początkowych stadiach odwodnienie krążków może przebiegać bezobjawowo, jednak w miarę postępującego procesu mogą pojawić się dolegliwości takie jak:

• Ból pleców – najczęstszy objaw pojawiający się szczególnie w odcinku szyjnym, ale także w odcinku szyjnym i piersiowym. Ból może być odczuwany jako przewlekły, tępy lub ostry i nasilać się przy wysiłku fizycznym lub długotrwałym siedzeniu.
• Ograniczona ruchomość kręgosłupa – dehydratacja krążków zmniejsza elastyczność kręgosłupa, dlatego schylanie się, skręty tułowia czy podnoszenie ciężarów jest utrudnione.
• Zwiększona sztywność po wstaniu z łóżka lub po dłuższym siedzeniu lub leżeniu. Kręgosłup wydaje się „zastygły” i wymaga czasu na rozruszanie.
• Ból promieniujący do kończyn w przypadku podrażnienia nerwów. Ból może transferować do kończyn dolnych (przy problemach z odcinkiem lędźwiowym) lub górnych (przy problemach z odcinkiem szyjnym). Często towarzyszy mu mrowienie i drętwienie rąk lub nóg i osłabienie siły mięśni.

Dehydratacja krążków międzykręgowych – przyczyny

Najczęstszą przyczyną odwodnienia krążków międzykręgowych jest przepuklina krążka międzykręgowego lub choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa.

Przyspieszenie dehydratacji krążków przyspiesza również długotrwałe siedzenie w nieprawidłowej postawie ciała i zwłaszcza z zaokrąglonymi plecami.  W połączeniu z brakiem regularnej aktywności fizycznej mięśnie stabilizujące kręgosłup stają się coraz słabsze. W efekcie nie podtrzymują kręgosłupa, a to zwiększa nacisk na krążki.

Innymi przyczynami dehydratacji są:

• nadmierne obciążenie kręgosłupa, czyli częste podnoszenie ciężarów, praca fizyczna lub intensywne ćwiczenia,
• nadmierna masa ciała, która zwiększa nacisk na kręgosłup,
• urazy kręgosłupa.

Dehydratacja krążka międzykręgowego – leczenie

O sposobie leczenia dehydratacji krążka międzykręgowego decyduje jego przyczyna, jednak każdy przypadek powinien być jednak oceniony przez ortopedę indywidualnie. Należy pamiętać, że leczenie jest nakierowane na zapobieganie lub spowolnienie dalszej dehydratacji, a nie na nawrót właściwego nawodnienia.

Leczenie operacyjne

Jeśli dehydratacja wynika z przepukliny krążka międzykręgowego,  która powoduje silny ucisk korzenia nerwowego, konieczne może być jej usunięcie operacyjne. W takiej sytuacji najczęściej wykonuje się discektomię, czyli usunięcie fragmentu lub całości uszkodzonego krążka, aby odbarczyć uciśnięte nerwy.

Konsultacja z dietetykiem

Jeśli najbardziej prawdopodobną przyczyną dehydratacji krążków jest otyłość, słuszną decyzją jest skorzystanie z pomocy dietetyka, który skomponuje odpowiednią dietę wspomagającą utratę wagi.

Regularna aktywność fizyczna i fizjoterapia

W przypadku dehydratacji krążków spowodowanej siedzącym trybem życia, konieczne będzie włączenie regularnych ćwiczeń, które poprawią elastyczność i stabilność kręgosłupa. Pomoc fizjoterapeuty może okazać się nieoceniona, zwłaszcza w opracowaniu indywidualnego programu ćwiczeń wzmacniających mięśnie grzbietu i brzucha oraz poprawiających postawę ciała.

Farmakoterapia

Na początku (w przypadku ostrego bólu), można skorzystać z farmakoterapii, czyli leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Leki te zmniejszą ból i ewentualny stan zapalny, a także ułatwią wprowadzenie rehabilitacji oraz ćwiczeń.

Dehydratacja krążków międzykręgowych – ćwiczenia

Regularne ćwiczenia wzmacniają mięśnie przykręgosłupowe i pomagają poprawić stabilizację kręgosłupa, a tym samym zmniejszyć nacisk na krążki. Program ćwiczeń powinien być zaplanowany przez fizjoterapeutę, a najczęściej znajdują się w nim:

• ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców takie jak planki, unoszenie bioder w leżeniu na plecach czy delikatne wygięcia kręgosłupa w pozycjach bezpiecznych dla pleców,
• ćwiczenia rozciągające mięśni dolnej części pleców, mięśni pośladkowych i zginaczy bioder,
• ćwiczenia stabilizujące, które poprawiają kontrolę nad ruchami kręgosłupa i pomagają skupić się na aktywowaniu głębokich mięśni.

Dehydratacja krążka międzykręgowego – rehabilitacja

Rehabilitacja w przypadku dehydratacji krążków międzykręgowych jest kompleksowym procesem, który obejmuje:

1. masaż leczniczy, który rozluźnienia napięte mięśnie grzbietu i dzięki temu zmniejsza nacisk na krążki, a także poprawia krążenie krwi w okolicy kręgosłupa i może wspierać procesy regeneracyjne,
2. terapia manualna, czyli m.in. mobilizacja stawów, manipulacje kręgosłupa oraz rozluźnianie mięśniowo-powięziowe, które wspomagają poprawę funkcji kręgosłupa,
3. zabiegi fizykalne takie jak elektroterapia, ultradźwięki, laseroterapia czy krioterapia pomagające w zmniejszeniu stanu zapalnego i bólu, a także przyspieszające procesy regeneracyjne.

Bibliografia

1. Galbusera F. (i in.), Ageing and degenerative changes of the intervertebral disc and their impact on spinal flexibility, Eur Spine J 2014, 23(3): 324-332.
   1. Kłosiński P. (i in.), Dyskopatia w przebiegu wąskiego kanału lędźwiowego odcinka kręgosłupa, Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2004, 6(3): 300-307.
   1. Raj P., Intervertebral disc: anatomy-physiology-pathophysiology-treatment, Pain Pract. 2008, 8(1):1 8-44.

Gdy drętwienie nóg pojawia się nagle, źródła problemu zwykle nie przypisujemy kręgosłupowi. Często niesłusznie. Winowajcą dolegliwości neurologicznych jest najczęściej odcinek lędźwiowy, a właściwie – podrażnione nerwy które licznie biorą z niego swój początek i unerwiają kończyny dolne. W jaki sposób dysfunkcja w kręgosłupie wpływa na kończyny dolne? Jakie schorzenia odpowiadają za te objawy i jak sprawić, żeby ból nóg od kręgosłupa nie wracał?

Bóle nóg od kręgosłupa – przyczyny

Choć przyczyn drętwienia nóg można wypatrywać m.in. w niedokrwieniu kończyn i chorobach nerek, to w kontekście kręgosłupa wynikają one z problemów odcinka lędźwiowego i odcinka krzyżowego. Są to:

• punkty spustowe zlokalizowane w mięśniach odcinka lędźwiowego i pośladkach, które mają tendencję do wywoływania nie tylko bólu lokalnego, ale również promieniującego do tylnej części ud, łydek, a często również i stóp,
• uraz kręgosłupa połączony z uszkodzeniem nerwów zaopatrujących kończyny dolne,
• zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych, które powoduje ból w dolnej części pleców przenoszący się w dół do nogi,
• przodopochylenie miednicy wywołujące pogłębienie lordozy lędźwiowej, zaburzenia napięcia mięśniowego i w konsekwencji ból nóg od kręgosłupa.

Drętwienie kończyn jest również spowodowane konkretnymi schorzeniami kręgosłupa. Spójrzmy niżej.

Choroby wywołujące rwący ból nóg od kręgosłupa

W wielu przypadkach przyczyną drętwienia i rwącego bólu nóg są schorzenia kręgosłupa takie jak rwa kulszowa lub kręgozmyk. Prowadzą one do ucisku na korzenie nerwowe, który wywołuje promieniujący i rwący ból nóg.

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa (ischialgia) spowodowana jest uciskiem lub podrażnieniem nerwu kulszowego, który unerwia odcinek od dolnej części pleców aż do stóp. Pacjenci najczęściej zgłaszają ból promieniujący od pośladka przez tylną część uda aż do stopy, a także uczucie mrowienia, pieczenia i drętwienie nóg w nocy. W poważniejszych przypadkach może dojść do osłabienia siły mięśniowej kończyny utrudniającej chodzenie i wykonywanie codziennych czynności.

Kręgozmyk (spondylolisteza)

Kręgozmyk polega na przemieszczeniu jednego kręgu względem drugiego. Występuje najczęściej występuje w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i powoduje ucisk na korzenie nerwowe.

Dyskopatia lędźwiowa

Dyskopatia to choroba degeneracyjna krążków międzykręgowych, która może rozwijać się wraz z wiekiem. W przypadku dyskopatii lędźwiowej dochodzi do osłabienia krążków międzykręgowych w odcinku lędźwiowym, co może prowadzić do przepukliny dysku i ucisku na korzenie nerwowe.

Rwa udowa

W rwie udowej dochodzi do ucisku na nerw udowy, czyli na największy nerw splotu lędźwiowego. Powoduje on ból nóg promieniujący od kręgosłupa do przedniej części uda, przez wewnętrzną część łydki aż do kostki przyśrodkowej.

Bóle nóg od kręgosłupa – objawy towarzyszące

Drętwienie nóg bardzo często współistnieje z uczuciem sztywności mięśni w odcinku lędźwiowym, a także bólem krzyża. Jeśli przyczyną jest dyskopatia lędźwiowa – może wystąpić ostry ból kręgosłupa lędźwiowego, który promieniuje do biodra i przechodzi niżej, powodując drętwienie stopy.

Innymi objawami towarzyszącymi są:

• problemy z chodzeniem spowodowane osłabieniem siły mięśni nóg, np. w przebiegu rwy kulszowej,
• ból kręgosłupa lędźwiowego nasilający się podczas ruchu,
• zaburzenie czucia skórnego i głębokiego, wobec czego kończyny wywołują wrażenie „obcych”,
• ból nocny związany z pozycją, która uciska nerwy wywołujące drętwienie nóg,
• wykrzywienie tułowia obecne w przepuklinie kręgosłupa.

Leczenie bólu kręgosłupa i nóg

W leczeniu bólu i drętwienia nóg pochodzenia odkręgosłupowego stosuje się farmakoterapię, fizjoterapię, zabiegi przeciwbólowe, a w poważniejszych przypadkach – leczenie chirurgiczne.

• Farmakoterapia w postacileków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, które łagodzą ból kręgosłupa i wygaszają stan zapalny.
• Fizjoterapia ruchowa jest fundamentem leczenia przewlekłych bólów kręgosłupa i nóg, szczególnie przy schorzeniach takich jak dyskopatia, kręgozmyk czy rwa kulszowa. Wzmacnia mięśnie stabilizujące kręgosłup, poprawia elastyczność i ruchomość oraz zmniejsza nacisk na nerwy.
• Zabiegi przeciwbólowe takie jakblokady nerwowe stosuje się w przypadkach ostrego, trudnego do zniesienia bólu. Zabiegi te przerywają przewodzenie sygnałów bólowych i przynoszą natychmiastową ulgę.
• Zabiegi chirurgiczne – w sytuacjach, kiedy leczenie zachowawcze (farmakoterapia, fizjoterapia) nie przynosi poprawy i dolegliwości są zaawansowane, zaleca się leczenie chirurgiczne. Operacje takie jak discektomia, stabilizacja kręgosłupa lub dekompresja nerwów są stosowane w celu usunięcia przyczyny ucisku.
• Modyfikacja stylu życia, czyliunikanie przeciążeń kręgosłupa, utrzymanie zdrowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna oraz stosowanie ergonomicznych zasad w codziennych czynnościach to kluczowe elementy zapobiegania bólom nóg i kręgosłupa.

Jak zapobiegać bólom nóg od kręgosłupa?

Ból nóg od kręgosłupa często pojawia się nagle, jednak jego korzenie często sięgają lat zaniedbań w postaci niewłaściwej postawy ciała lub przeciążeń. Kluczem do zdrowia kręgosłupa jest codzienna troska o jego kondycję oraz konsekwentna profilaktyka. Czyli?

1. Utrzymywanie prawidłowej postawy ciała

Regularnie zmieniaj pozycję podczas siedzenia, aby nie obciążać dolnego odcinka kręgosłupa. Oprócz tego utrzymuj pośladki blisko oparcia oraz stosuj podnóżek pod nogi, aby zmniejszyć ucisk na nerwy i naczynia krwionośne nóg.

• Regularna aktywność fizyczna

Regularnie wykonuj ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców, brzucha i nóg. Są bardzo ważne dla stabilizacji kręgosłupa i zmniejszają ryzyko przeciążeń. Ponadto unikaj długotrwałego bezruchu.

• Kontrola masy ciała

Nadwaga i otyłość wywierają dodatkowy nacisk na kręgosłup, który może prowadzić do bólu promieniującego do nóg. Dlatego wdróż dietę bogatą w białko, warzywa, owoce oraz zdrowe tłuszcze. Unikaj również przetworzonych produktów, a w razie potrzeby skorzystaj z porady dietetyka.

• Regularne wizyty kontrole u ortopedy

Jeśli w przeszłości wystąpiły u Ciebie problemy z kręgosłupem lub drętwienie nóg, regularne wizyty u lekarza ortopedy lub neurologa powinny być priorytetem. Wczesne wykrycie problemów i zastosowanie odpowiedniego leczenia może zapobiec nawrotom bólu i poważniejszym komplikacjom.

Bibliografia

1. Kuraishi K. (i in.), Study on the area of pain and numbness in cases with lumbosacral radiculopathy, No Shinkei Geka 2012, 40(10): 877-885.
2. Terai H. (i in.), Prevalence of Restless Legs Syndrome and its Symptoms among Patients with Spinal Disorders, J Clin Med. 2021 10(21): 5001.
3. Wójcik G., Piskorz J., Niecharakterystyczny ból imitujący lewostronną rwę kulszową – opis przypadku, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2015, 21(3): 240–243.

W wyniku urazów lub przeciążeń może wystąpić schorzenie kręgosłupa związane z krążkiem międzykręgowym, któremu towarzyszy ból i dyskomfort. Może to być przepuklina i wypuklina. Czym się różnią wypuklina a przepuklina, jakie mają objawy i jak je leczyć?

Co to jest krążek międzykręgowy?

Krążek międzykręgowy potocznie jest nazywany dyskiem, ze względu na swój kształt. Jego zadania to przenoszenie obciążeń i amortyzowanie kręgosłupa. Krążek zbudowany jest z pierścienia włóknistego i jądra miażdżystego. W przypadku nadmiernego obciążenia dysk traci wodę, a w rezultacie zmniejsza się jego elastyczność i odporność na uszkodzenia.

Czym jest wypuklina?

Wypuklina krążka międzykręgowego występuje, jeżeli pierścień włóknisty ulega osłabieniu. Zaczyna się on rozpłaszczać, a wysokość dysku zmniejsza się, natomiast jego średnica zwiększa się. Taka wypuklina może naciskać na korzenie nerwowe i powodować ból promieniujący do nogi, czyli rwę kulszową. Pierwsze objawy bólowe mogą pojawić się później, ponieważ zewnętrzna struktura krążka pozostaje nienaruszona.

Czym jest przepuklina?

Przepuklina krążka międzykręgowego powstaje wskutek pęknięcia zewnętrznej części dysku, czyli pierścienia włóknistego. Znajdujące się wewnątrz jądro miażdżyste może ulec wyciśnięciu.

Wokół przepukliny powstaje stan zapalny i ucisk na korzeń nerwowy. Powoduje to również silny ból promieniujący do nogi.

Przepuklina stanowi poważniejszy problem, ponieważ zarówno zewnętrzna, jak i wewnętrzna struktura krążka międzykręgowego ulegają uszkodzeniu.

Jakie są przyczyny wypukliny i przepukliny?

Wypuklina i przepuklina pojawiają się zwykle w wyniku urazów kręgosłupa, przeciążeń czy długotrwałego utrzymywania nieprawidłowej postawy ciała. Czynnikami ryzyka są z kolei: predyspozycje genetyczne, otyłość, wiek, wady postawy czy brak aktywności fizycznej.

Jakie są objawy wypukliny, a jakie przepukliny?

Do najczęstszych objawów wypukliny należą: ból, wzmożone napięcie mięśni, ograniczenie sprawności ruchowej, drętwienie i mrowienie, rwa kulszowa lub barkowa, zaburzenia czucia w kończynach oraz zanik mięśni.

W przypadku przepukliny objawy często są uzależnione od konkretnego rodzaju schorzenia. Zwykle jednak pierwszym symptomem jest ból w okolicy uwypuklenia, który nasila się po wysiłku fizycznym. Może pojawić się również wyczuwalny i widoczny guz. Czasami objawami są także: obrzęk, wymioty, nudności czy gorączka.

Jak leczyć wypuklinę i przepuklinę?

Wypuklina lub przepuklina nieleczone mogą stać się jeszcze poważniejszym problemem. Konieczne jest więc udanie się do lekarza, który przeprowadzi dokładny wywiad medyczny i zbada pacjenta. Często tego typu diagnozę można postawić już po pierwszej wizycie.

W przypadku wypukliny przeważnie stosuje się środki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a także zabiegi oraz rehabilitację. Czasami jest jednak konieczne leczenie operacyjne. Przepuklinę leczy się za pomocą operacji.

W niektórych przypadkach możliwe jest leczenie wypukliny i przepukliny za pomocą zastrzyków nadtwardówkowych. Działają one bezpośrednio na przyczynę bólu w kręgosłupie, czyli ucisk i zapalenie korzenia nerwowego. Jest to skuteczna metoda, która pozwala dotrzeć bezpośrednio w miejsce zapalenia i powoduje jego szybkie wygaszenie.

Oczywiście, najlepszą metodą jest zapobieganie wystąpieniu schorzeń. Uniwersalne porady to wprowadzenie zdrowej diety, aktywności fizycznej, a także unikanie używek. W przypadku osób, które są w grupie ryzyka, nie jest zalecana jednak zbyt intensywna aktywność fizyczna.

Bibliografia

1. J. Krämer, Choroby krążka międzykręgowego, Elsevier Health Sciences, 2013
2. K. Hanus-Atras, J. Iłżecka, Bóle kręgosłupa–przyczyny, postępowanie, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2010, 16(3), 315
3. D.G. Chang, S. Shymon, A. J. Powell, Natural resolution of a herniated lumbar disc. BMJ Case Rep., 2013