Rwa barkowa – czym jest?
Rwa barkowa (rwa ramienna) charakteryzuje się bólem lub mrowieniem biegnącym od szyi, aż do palców rąk. Najczęściej jest ona spowodowana uszkodzeniem korzenia nerwowego w kręgosłupie szyjnym.
Rwa barkowa – objawy
Głównym objawem jest silny ból karku, barku oraz kończyny górnej.
Umiejscowienie bólu
Ból biegnie od szyi, poprzez bark, ramię, przedramię do palców rąk. Rozmieszczenie bólu może być różne i zależy od tego, na jakim poziomie uszkodzony jest korzeń nerwowy. Rwa jest z reguły jednostronna, obustronne dolegliwości spotykane są rzadko.
Ból może pojawiać się również przyśrodkowo do łopatki. Rwa barkowa czasem przebiega z bólem tylnej części głowy, czyli potylicy.
Charakter bólu
Najczęściej ból jest odczuwany jako rwący, palący, elektryczny lub jako mrowienie bądź drętwienie palców i całej kończyny.
Co nasila ból w rwie barkowej?
Ból może nasilać się podczas odchylania głowy do tyłu i jej skrętu w bolącą stronę.
Co przynosi ulgę?
Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Niekiedy chorzy są w stanie znaleźć odpowiednią pozycję ciała, w której ból zmniejsza się.
Objawy alarmowe
Niekiedy dołączają się bardziej niepokojące objawy wynikające z uszkodzenia korzeni nerwowych lub/i rdzenia kręgowego. W wyniku uszkodzenia korzeni powstaje tak zwana rwa barkowa ubytkowa, a jej objawy występują w kończynie górnej. Sytuację, w której uszkodzony jest rdzeń kręgowy nazywamy mielopatią szyjną. Jej objawy mogą być odczuwane od szyi w dół ciała. Objawy alarmowe to:
- Zaburzenia czucia: osłabienie lub całkowity jego brak
- Niedowład lub całkowity paraliż mięśni
- Zaburzenia w kontrolowaniu oddawania moczu i stolca
Jeżeli wystąpią objawy alarmowe, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Przebieg schorzenia
Dolegliwości mogą być poprzedzone tak zwanym „zawianiem”, czyli sytuacją, w której na kark przez długi czas wieje zimne powietrze. Przykładami takich sytuacji są: siedzenie bezpośrednio przy otwartym oknie budynku, samochodu albo pociągu. Czasem rwa barkowa poprzedzona jest intensywnym wysiłkiem fizycznym bądź urazem. Najczęściej jednak ból nadchodzi bez wyraźnej przyczyny. Z reguły zaczyna się od bólu karku, następnie objawy przenoszą się wzdłuż kończyny górnej aż do palców.
Rwa barkowa, a ból łokcia
W części przypadków rwa barkowa powoduje objawy łokcia tenisisty lub golfisty. Skuteczne leczenie bólu łokcia zależy wtedy od uprzedniej terapii rwy.
Jak długo trwa rwa barkowa?
Najczęściej czas trwania dolegliwości to 6 do 12 tygodni. W cięższych przypadkach objawy trwają miesiące lub lata. Jeżeli uszkodzenie struktur nerwowych jest znaczne, pewne objawy mogą zostać na stałe. Znacznie szybsze ustąpienie objawów możemy osiągnąć stosując zastrzyki nadtwardówkowe.
Jakie są trwałe skutki rwy barkowej?
Na szczęście u większości pacjentów dolegliwości całkowicie ustępują. W cięższych przypadkach pozostają trwałe objawy, takie jak zaburzenia czucia, przewlekły ból, niedowłady oraz zaniki mięśni.
Przyczyny rwy barkowej
Rwa barkowa zwana jest również rwą ramienną, po angielsku: cervical radiculopathy, kod ICD-10: M54.12. Jej przyczyną jest ucisk i drażnienie korzeni nerwowych w kręgosłupie szyjnym. Korzenie te tworzą splot barkowy, z którego wywodzą się nerwy biegnące do kończyn górnych. Mechanizm powstania choroby (etiologia), jest analogiczna jak w przypadku rwy kulszowej lub udowej. Drażnienie korzeni może być spowodowane dyskopatią lub/i zmianami zwyrodnieniowymi.
I. Dyskopatia
Pierścień włóknisty dysku może pęknąć. W takiej sytuacji będące w jego środku galaretowate jądro miażdżyste może zostać wyciśnięte przez szczelinę pęknięcia. Nazywamy to przepukliną jądra miażdżystego.
Wywiera ona ucisk na korzeń oraz powoduje jego chemiczne zapalenie. Prowadzi to do jego obrzęku, co dodatkowo potęguje jego ucisk. Długotrwały i silny ucisk prowadzi nie tylko do bólu, ale również zniszczenia części nerwu, co objawia się jako zaburzenia czucia lub siły mięśni kończyny górnej.
II. Zmiany zwyrodnieniowe
Kręgosłup szyjny wraz z wiekiem ulega degeneracji, czyli zwyrodnieniu. Stawy międzywyrostkowe kręgosłupa oraz więzadła żółte ulegają powiększeniu. Na kręgach tworzą się wyrośla kostne, tak zwane „dzioby” lub osteofity. Zmiany te mogą uciskać i drażnić korzenie nerwowe biegnące do kończyn górnych, powodując ból. Mogą one też uciskać tętnice prowadzące krew do mózgu, prowadząc do zawrotów głowy.
Rozpoznanie rwy barkowej
Do jakiego lekarza powinienem się udać?
Najważniejsze, aby badający lekarz miał doświadczenie w leczeniu rwy ramiennej. Specjaliści specjalizujący się w tej dziedzinie to lekarze rehabilitacji medycznej, neurolodzy, ortopedzi oraz neurochirurdzy.
Jakie badania dodatkowe należy przeprowadzić?
Najważniejszy jest rezonans magnetyczny kręgosłupa szyjnego. Czasami przydatna jest również elektromiografia (EMG) oraz badanie przewodnictwa nerwowego.
Jak wyleczyć rwę barkową?
Leczenie rwy barkowej zależy od jej ciężkości. W lżejszych przypadkach wystarcza przyjmowanie leków przeciwzapalnych oraz rehabilitacja. W bólu bardziej intensywnym i długotrwałym dużą ulgę przynoszą zastrzyki nadtwardówkowe pod kontrolą fluoroskopii. W najcięższych przypadkach stosuje się leczenie operacyjne. Znaczenie pomocnicze mają metody alternatywne, których przykładem jest akupunktura.
Leczenie farmakologiczne
W ostrej fazie rwy pomocne są niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz w niektórych przypadkach sterydy. W przewlekłym bólu można stosować leki hamujące pobudliwość nerwów. Maści rozgrzewające lub schładzające mogą zmniejszać uczucie bólu.
Rehabilitacja
Rehabilitacja ma znaczenie w zwalczaniu bólu, przywracaniu siły mięśniowej oraz zapobieganiu nawrotom. Fizjoterapia dysponuje następującymi metodami terapii:
- Kinezyterapia pasywna
- Terapia manualna (masaż, mobilizacja, manipulacja)
- Ćwiczenia
- TENS
- Galwanizacja
- Kienesiotaping
- Trakcja czyli wyciąg kręgosłupa szyjnego
Zastrzyki nadtwardówkowe
Zastrzyki nadtwardówkowe (epiduralne) polegają na precyzyjnym wprowadzeniu igły w okolicę ucisku nerwu oraz podaniu tam leków. Metoda ta przynosi znaczną i szybką ulgę dzięki temu że:
- Następuje rozcieńczenie zgromadzonych w sąsiedztwie nerwu substancji odpowiedzialnych za ból i zapalenie oraz ich rozprowadzenie na większej powierzchni, dzięki czemu mogą one być łatwiej wchłonięte przez organizm.
- Podane leki działają silnie przeciwzapalnie, gdyż są wprowadzone bezpośrednio w źródło bólu.
Zabieg jest bardzo bezpieczny, jeśli stosuje się prawidłową technikę oraz monitorowanie metodą fluoroskopii. Jest to zabieg ambulatoryjny, po którym pacjent idzie do domu. Ulga w cierpieniu najczęściej następuje 4 dni po zabiegu.
Leczenie chirurgiczne
Zarezerwowane jest dla najcięższych przypadków, szczególnie tych przebiegających z niedowładami kończyn. W przypadku pojawienia się objawów alarmowych, operacja powinna być wykonana jak najszybciej.
