Zwyrodnienie stawu biodrowego – objawy, przyczyny, leczenie

Zwyrodnienie stawu biodrowego, czyli koksartroza jest częstą przyczyną bólu biodra i w wielu przypadkach kończy się operacją. Choroba postępuje wraz z upływem czasu, jednak poprzez odpowiednie leczenie możemy zwolnić jej przebieg. Właściwa i nowoczesna terapia zmniejsza ból, ochrania chrząstkę oraz poprawia ruchomość stawu. Pozwala to na wydłużenie czasu, po upłynięciu którego operacja będzie konieczna, a lub w niektórych przypadkach na jej uniknięcie.

Jeżeli zmiany zwyrodnieniowe zaszły już za daleko i wszczepienie endoprotezy jest nieuniknione, odpowiednie leczenie pozwala znacznie zwiększyć komfort podczas oczekiwania na zabieg.

Zwyrodnienie stawu biodrowego – Objawy

Pierwsze objawy zwyrodnienia stawu biodrowego mogą być odczuwane około 45. roku życia, a czasem nawet wcześniej. Z roku na rok dolegliwości nasilają się, zwłaszcza kiedy choroba nie jest właściwie leczona. Typowe jej objawy to:

• Ból, który jest odczuwany przede wszystkim w pachwinie, biodrze i pośladku, może też promieniować do kolana. Jest najbardziej dokuczliwy rano, przy wstawaniu z łóżka, ale nasila się również podczas długiego chodzenia lub uprawiania sportu.
• Sztywność i ograniczenie zakresu ruchu, które jest najbardziej dokuczliwe rano.
• Pochylanie się do przodu podczas chodzenia i opieranie się na lasce
• Chrobotanie, strzykanie i trzaskanie w biodrze
• Zaburzenia chodu. Utykanie, kołysanie się na jedną stronę podczas chodzenia
• Osłabienie siły mięśni uda i pośladka po stronie zwyrodnienia

Zwyrodnienie stawu biodrowego – Przyczyny

Staw biodrowych składa się z mającej kulisty, regularny kształt głowy kości biodrowej poruszającej się w specjalnym zagłębieniu zwanym panewką. W zdrowym stawie powierzchnie głowy i panewki są gładkie i wyścielone warstwą ochronnej chrząstki, dzięki czemu ruchy w stawie są płynne i bezbolesne. Małe uszkodzenia, jakie powstają w trakcie normalnego użytkowania stawu są naprawiane przez organizm. Niestety, z biegiem czasu zdolności regeneracyjne zmniejszają się i uszkodzenia w stawie mogą stopniowo narastać. Ochronna chrząstka zużywa się, co sprawia, że powierzchnie głowy i panewki trą o siebie podczas chodzenia powodując ból i sztywność. Wokół stawu pojawiają się też wyrośla kostne zwane osteofitami, które dodatkowo mogą utrudniać ruchy w stawie i powodować ból.

Tempo narastania zmian zwyrodnieniowych znacznie zwiększają:

• Wrodzone wady stawu. Zdeformowany staw (dysplazja) powoduje szybsze wytworzenie się zmian zwyrodnieniowych.
• Nierówny rozkład sił. Różnica w długości kończyn dolnych, skrzywienie boczne kręgosłupa (skolioza) lub osłabienie jednej kończyny zwiększa obciążenie jednego ze stawów.
• Choroby stawów. Zapalenie stawu biodrowego wywołane przez takie choroby jak reumatoidalne zapalenie stawów lub dna moczanowa
• Genetyka. Tendencja do chorób stawów może być dziedziczna.
• Urazy stawu. Mogą to być ciężkie urazy, takie jak złamanie, lub mniejsze uszkodzenia powtarzające się wiele razy, co ma na przykład miejsce u wyczynowych sportowców.
• Otyłość. Stawy są przewidziane do dźwigania określonego obciążenia. Jego zwiększenie prowadzi do szybszego zużycia chrząstki.

Zwyrodnienie stawu biodrowego – Badania

Najczęściej do postawienia diagnozy wystarczy badanie lekarskie oraz zdjęcie rentgenowskie, czasem jednak potrzebny jest rezonans magnetyczny. U niektórych pacjentów wykonuje się też badania laboratoryjne takie jak morfologia krwi obwodowej, CRP, OB, czynnik reumatoidalny lub poziom kwasu moczowego.

Zwyrodnienie stawu biodrowego – Leczenie

Leczenie zwyrodnienia stawu biodrowego należy rozpocząć jak najwcześniej. Dzięki temu zmniejsza się ból, poprawia ruchomość i zwalnia postęp choroby, co daje szansę na uniknięcie operacji.

Nieoperacyjne leczenie stawu biodrowego (zastrzyki dostawowe)

Leki działają najskuteczniej kiedy podane są bezpośrednio do stawu. Najbardziej precyzyjną i najbezpieczniejszą metodą wykonywania zastrzyków do stawów biodrowych są zabiegi monitorowane za pomocą fluoroskopii, gdyż dzięki podaniu specjalnego kontrastu ma się pewność, że lek dociera dokładnie tam gdzie powinien. Wprowadzenie igły bezpośrednio do torebki stawowej pozwala też na usunięcie nagromadzonego tam zapalnego płynu.

Istnieje szereg leków podawanych do stawu biodrowego. Kwas hialuronowy i płynna endoproteza przede wszystkim ochraniają chrząstkę, przez co spowalniają przebieg choroby i zwieszają zakres ruchów. Sterydy wygaszają zapalenie, przez co uśmierzają ból, natomiast osocze bogatopłytkowe stymuluje regenerację stawu.

Kwas hialuronowy

Staw jak każda mechaniczna struktura wymaga dobrego smarowania. W chorobie zwyrodnieniowej jest zbyt mało naturalnego smaru, czyli mazi stawowej, dlatego dochodzi do nadmiernego tarcia i zużycia chrząstki, a przez to do sztywności i bólu. Podawany w zastrzykach kwas hialuronowy nadaje odpowiedni poślizg oraz zwiększa amortyzację.

Płynna endoproteza

Płynna endoproteza mazi stawowej zawiera trójwymiarowy poliakrylamid oraz jony srebra. Podawana jest do stawu w postaci hydrożelu, który przywraca prawidłowe smarowanie w stawie oraz amortyzuje działające na chrząstkę siły.

Zastrzyk sterydowy

W przebiegu choroby zwyrodnieniowej często pojawia się stan zapalny powodując silny ból i obrzęk stawu. Dostawowe podanie sterydów wygasza zapalanie, dzięki czemu zmniejsza się ból i poprawia ruchomość.

Osocze bogatopłytkowe

Osocze bogatopłytkowe uzyskuje się z krwi pacjenta i wstrzykuje do stawu. Zawiera ono wysoko stężone płytki krwi, które wydzielają stymulujące regenerację czynniki wzrostu oraz przyciągają komórki macierzyste.

Leczenie ruchem

Zwyrodnienie stawu narasta poprzez jego nadmierne obciążanie i brak ruchu. Aby walczyć z chorobą zwyrodnieniową musimy więc zapewnić jak najwięcej ruchu przy jak najmniejszym obciążeniu stawu. Ruch powoduje wymianę mazi stawowej, natomiast brak ruchu jej zastój co prowadzi do nagromadzenia się zapalnych substancji. Ruch w odciążeniu możemy osiągnąć poprzez następujące sposoby:

Laska. Laskę podczas chodzenia trzymamy po przeciwnej do bólu stronie i poruszamy nią wraz bolącą nogą. Dzięki temu znacznie zmniejszamy obciążenie uszkodzonego stawu. Chodzenie o lasce bardzo pomaga i nie powinno się tego wstydzić. Można kupić elegancką laskę, która będzie również ozdobą.

Rower. Jazda na rowerze pomaga zachować ruch w stawie oraz wzmocnić mięśnie, bez zbędnego obciążania stawu.

Ćwiczenia. Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające poprawiają funkcję stawu. Naukę ćwiczeń warto zacząć pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty.

Schudnięcie

Schudnięcie do prawidłowej wagi najczęściej znacznie zmniejsza dolegliwości. Redukcję masy ciała łatwiej i bezpieczniej przeprowadza się pod okiem dietetyka oraz stosując w tym samym czasie ćwiczenia, gdyż nie gubi się wtedy masy mięśniowej.

Suplementacja

Suplementacja doustna ma za zadanie dostarczenie składników potrzebnych do odbudowy chrząstki oraz substancji mających działanie przeciwzapalne.

Substancje przeciwzapalne:

• kurkuma
• olej lniany
• kadzidłowiec
• imbir

Składniki wspomagające odbudowę chrząstki:

• chondroityna
• glukozamina
• kwas hialuronowy
• hydrolizowany kolagen

Leczenie farmakologiczne

Terapia farmakologiczna opiera się głównie na stosowaniu leków przeciwzapalnych oraz przeciwbólowych.

Leczenie operacyjne

Kiedy zmiany zwyrodnieniowe doprowadzą do krytycznego uszkodzenia stawu znacznie ograniczając ruchy i powodując ból, przeprowadza się operację. Najczęściej jest to zabieg wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego, czyli wymiana stawu na sztuczny. Należy pamiętać, że odpowiednio wcześnie zastosowane prawidłowe leczenie może w wielu przypadkach odsunąć w konieczność operacji w czasie lub nawet przed nią uchronić, dlatego z podjęciem właściwej terapii nie należy zwlekać.