Ból kręgosłupa lędźwiowego, czyli ból lędźwiowy może na przykład pojawiać się po schylaniu lub w nocy. To, co pomaga na ból pleców w odcinku lędźwiowym zależy od przyczyny, której poznanie pozwala złagodzić lub zupełnie pozbyć się dolegliwości.
Ból kręgosłupa lędźwiowego – przyczyny
Jest wiele możliwych przyczyn bólu kręgosłupa lędźwiowego. Niektóre z nich nie są groźnie i same ustępują, natomiast inne wymagają specjalistycznego leczenia. Poniżej przedstawiam najczęstsze przyczyny bólu lędźwiowego.
Przeciążenie kręgosłupa
Często za ból pleców w odcinku lędźwiowym odpowiedzialne jest przeciążenie kręgosłupa, które może powodować naderwanie więzadła lub mięśni. Często objawia się to silnym i ostrym bólem kręgosłupa lędźwiowego, który narasta przy ruchach. Ból ten można złagodzić poprzez znalezienie sobie odpowiedniej pozycji, w której nadwyrężone mięśnie lub więzadła kręgosłupa są rozluźnione. Dolegliwości najczęściej mijają w przeciągu dni lub tygodni. Jeżeli ból jest silny, należy skonsultować się z lekarzem, gdyż podobny ból może być również oznaką poważniejszych chorób, wymagających właściwej diagnostyki i leczenia.
Rwa kulszowa, Dyskopatia
Kręgosłup lędźwiowy jest zbudowany z pięciu kręgów, między którymi znajdują się dyski, czyli krążki międzykręgowe. Dyski lędźwiowe są intensywnie obciążane, co może prowadzić do ich uszkodzenia, czyli dyskopatii lędźwiowej. Dysk może się uwypuklać lub nawet pękać tworząc przepuklinę kręgosłupa. Czasami taka zmiana daje jedynie ból lędźwiowy kręgosłupa, ale może też uciskać i powodować zapalenie nerwu kręgosłupa. Powoduje to ból promieniujący do nóg (z reguły tylko to jednej kończyny).
Takie promieniowanie bólu od kręgosłupa lędźwiowego do nogi nazywane jest rwą kulszową. Dyskopatii może towarzyszyć ból promieniujący do bioder oraz drętwienie nóg. Dolegliwości mogą nasilać się przy kichaniu lub kaszlu. Dla rwy kulszowej charakterystyczny jest promieniujący do nogi ból kręgosłupa lędźwiowego przy podnoszeniu nóg podczas leżenia na plecach. Choroby dysków mogą powodować ból kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu, ale w niektórych przypadkach dolegliwości nasilają się przy wyprostowaniu lub chodzeniu. Lżejsze przypadki dyskopatii leczy się stosujące leki przeciwzapalne, witaminy oraz fizjoterapię. W cięższych przypadkach wykonuje leki można podać bezpośrednie w miejsce ucisku nerwu przez przepuklinę za pomocą zastrzyków nadtwardówkowych. W najcięższych postaciach dyskopatii stosuje się leczenie operacyjne.
Zwyrodnienie stawów międzywyrostkowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa
Stawy międzywyrostkowe kręgosłupa łączą ze sobą poszczególne kręgi. Tak jak inne stawy, pod wpływem długotrwałego obciążenia mogą ulegać zwyrodnieniu i powodować ból w odcinku lędźwiowym, który może pojawiać się z lewej lub prawej strony lub obustronnie. Z reguły dolegliwości są odczuwane blisko kręgosłupa i w jego dolnej części. Ból pleców w odcinku lędźwiowym nasila się przy wstawaniu, wyprostowaniu, a zwłaszcza podczas chodzenia i stania. Dolegliwości zmniejszają się przy siedzeniu.
Leczenie polega na stosowaniu specjalnie dobranych ćwiczeń oraz pozbycie się ewentualnej nadwagi. W cięższych przypadkach znaczną ulgę mogą przynieść zastrzyki do stawów międzywyrostkowych, które wygaszają zapalenie. Stawy te można również odnerwić za pomocą termolezji lub kriolezji.
Entezopatia więzadła biodrowo lędźwiowego
Entezopatia, czyli zwyrodnienie i zapalenie przyczepu więzadła biodrowo lędźwiowego jest źródłem przewlekłego bólu lędźwiowego, który jest odczuwany na wysokości talerza biodrowego, z prawej lub lewej strony. Może on promieniować do pośladka, biodra lub pachwiny. Skuteczne leczenie stanowi specjalny zastrzyk przeciwzapalny podawany bezpośrednio do źródła bólu.
Złamanie kompresyjne kręgu
Ostry i silny ból kręgosłupa lędźwiowego może być objawem złamania kompresyjnego kręgu. Najczęściej dochodzi do niego u osób z osteoporozą, która osłabia kości. Silny ból odcinka lędźwiowego może pojawić się przy pochylaniu tułowia do przodu, upadku lub kichnięciu.
Ból kręgów lędźwiowych pojawia się na środku i promieniuje na boki i do nieco do dołu. Dolegliwości mogą nasilać się przy ruchach, zwłaszcza przy schylaniu. RTG kręgosłupa nie zawsze pokazuje złamanie. Rezonans magnetyczny jest bardziej czułym badaniem. Lżejsze przypadki leczy się za pomocą leków przeciwbólowych i noszenia specjalnego gorsetu. W cięższych przypadkach szybką ulgę przynosi wertebroplastyka lub kifoplastyka. Są to zabiegi polegające na podawaniu do wnętrza złamanego kręgu specjalnej substancji zwanej cementem, która rozpręża zgnieciony kręg. W najcięższych przypadkach może być konieczna operacja.
Staw krzyżowo biodrowy
Przewlekłe, lewostronne lub prawostronne bóle lędźwiowo krzyżowe często mają swoje źródło w stawie krzyżowo biodrowym. Dolegliwości często narastają przy chodzeniu lub siedzeniu, a zwłaszcza przy zakładaniu spodni lub skarpet na stojąco, przy podnoszeniu nogi do góry. Na ten ból kręgosłupa lędźwiowego pomaga specjalny precyzyjny zastrzyk do wnętrza chorego stawu. W cięższych przypadkach stosuje się odnerwienie stawu (neurolezję) lub operację.
Nowotwór kręgosłupa lędźwiowego
Nowotwór kręgosłupa jest jedną z rzadszych przyczyn bólu pleców w odcinku lędźwiowym. Z reguły są to przerzuty nowotworowe do kręgów pochodzące z innego miejsca. Najczęściej jest za nie odpowiedzialny rak prostaty, płuca lub piersi. Ból jest najczęściej zlokalizowany na środku i z czasem narasta. Jest odczuwany również w nocy. Nasila się przy parciu na stolec, kaszlu i kichaniu. Aby postawić prawidłową diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie konieczne jest przeprowadzenie badań obrazowych. Im wcześniej wykryje się nowotwór, tym większa jest szansa na jego wyleczenie. Dlatego przy silnych, narastających lub przewlekłych bólach lędźwiowych należy skonsultować się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania obrazowe oraz badania krwi.
Ból kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu
Ból kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu jest częsty i bardzo uciążliwy. Przy pochylaniu tułowia do przodu zostaje zaangażowanych wiele mięśni, więzadeł, kości i stawów, dlatego też ból może mieć wiele przyczyn. Do najczęstszych z nich należą:
- Entezopatia więzadła biodrowo lędźwiowego
- Dyskopatia (podczas pochylania od przodu dyski są ściskane przez sąsiadujące z nimi kręgi lędźwiowe)
- Złamanie kompresyjne trzonu kręgu
- Kręgozmyk (nieprawidłowe przesunięcie się jednego kręgu nad drugim, które może nasilać się i zwiększać ból kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu)
Ból kręgosłupa lędźwiowego w nocy
Ból kręgosłupa lędźwiowego w nocy potrafi być bardzo uciążliwy, gdyż prowadzi do zaburzeń snu. Bezsenność z kolei zaburza prawidłową regenerację organizmu, co przekłada się na zmęczenie w dzień.
Ból kręgosłupa lędźwiowego po nocy, który przechodzi po rozchodzeniu się może wynikać z przykurczów zgięciowych w stawach biodrowych, które najczęściej można rozciągnąć stosując specjalne ćwiczenia.
Niektórzy odczuwają ból odcinka lędźwiowego przy leżeniu na plecach, niezależnie od pory dnia. Takie dolegliwości można czasem złagodzić podkładając poduszki pod podudzia i kolana.
Jest wiele przyczyn bólu w odcinku lędźwiowym w nocy. Część z nich może ustąpić sama, ale niektóre z nich mogą być groźne. Dlatego jeżeli nocny ból pleców w odcinku lędźwiowym jest bardzo silny lub nie przechodzi, należy skonsultować się z lekarzem. Szybka diagnoza i prawidłowe leczenie daje większą szansę na szybki powrót do zdrowia.
Ból kręgosłupa lędźwiowego i podbrzusza
Odcinek lędźwiowy kręgosłupa rzadko powoduje bóle podbrzusza lub brzucha. Jednak pewne schorzenia brzucha oraz miednicy mniejszej mogą powodować dolegliwości, które odczuwane są również w lędźwiach. Przykładem jest ból kręgosłupa lędźwiowego i podbrzusza w czasie okresu lub przed okresem. Podobne dolegliwości mogą mieć miejsce w czasie owulacji. Jedną z przyczyn takiego bólu jest endometrioza.
Nagły i bardzo silny ból brzucha od kręgosłupa lędźwiowego, promieniujący do pachwiny, któremu mogą towarzyszyć wymioty oraz częste i bolesne oddawanie moczu może być objawem kolki nerkowej.
Objawy alarmowe przy bólu odcinka lędźwiowego
Czasami ból odcinka lędźwiowego może być objawem groźnych schorzeń, które powinny być szybko i prawidłowo leczone. Niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem jeśli obok bólu odcinka lędźwiowego pojawią się:
- Niedowłady – czyli osłabienie mięśni, które może objawiać się na przykład opadaniem stopy
- Zaburzenia czucia
- Trudności w kontrolowaniu oddawania moczu i stolca
Ból kręgosłupa lędźwiowego – co pomaga?
To, jak złagodzić ból kręgosłupa lędźwiowego zależy przede wszystkim od jego przyczyny. Znalezienie źródła bólu poprzez postawienie prawidłowej diagnozy jest często warunkiem zastosowania odpowiedniego leczenia. Dlatego ważne jest udanie się do doświadczonego lekarza od kręgosłupa.
Co robić, gdy boli kręgosłup lędźwiowy?
Słuchaj swojego organizmu. Ból jest sposobem, w jaki organizm informuje nas o określonym problemie. Szczególnie w ostrym, nagłym bólu nie powinno się robić czegoś, co nasila ból. Może dotyczyć to schylania się, siedzenia lub chodzenia.
Zimne lub ciepłe okłady
W ostrym naderwaniu mięśnia na początku pomagają zimne okłady i odpoczynek. W innych przypadkach najczęściej to ciepło przynosi większą ulgę, gdyż rozluźnia napięte mięśnie.
Leki przeciwzapalne i przeciwbólowe
Dostępne bez recepty leki przeciwzapalne mogą złagodzić ból kręgosłupa lędźwiowego. Jednak należy pamiętać, że ich nadużywanie może być niebezpieczne dla zdrowia.
Fizjoterapia
Fizjoterapia stosuje wiele technik mogących pomóc wielu schorzeniach powodujących ból w kręgosłupie lędźwiowym. Do często stosowanych metod rehabilitacji należy terapia manualna i masaż mięśniowo powięziowy. Doświadczony fizjoterapeuta może również doradzić jak zapobiegać nawrotowi dolegliwości oraz nauczyć wykonywania odpowiednich ćwiczeń na kręgosłup lędźwiowy.
Masaż
masaż jest tradycyjną metodą leczenia rwy kulszowej. Ma znaczenie pomocnicze i pozwala polepszyć komfort w czasie choroby. Jego działanie polega na rozluźnianiu nadmiernie napiętych mięśni oraz blokowanie przepływu bodźców bólowych. Coraz większą popularność zyskują wibracyjne masażery ręczne. Takie urządzenie może być stosowane w domu i w wielu przypadkach zmniejsza dolegliwości oraz zapobiega powstawaniu bolesnych punktów spustowych.
Blokada kręgosłupa
Nowoczesne i precyzyjne blokady w kręgosłup lędźwiowy, szczególnie wykonywane pod kontrolą fluoroskopii i wykorzystaniem kontrastu najczęściej bardzo pomagają w bólach lędźwiowych. Do często wykonywanych zabiegów należą:
- zastrzyki nadtwardówkowe stosowane w dyskopatii lędźwiowej oraz rwie kulszowej oraz dyskopatii
- zastrzyki do stawów międzywyrostkowych kręgosłupa stosowane w chorobie zwyrodnieniowej
- zastrzyki do stawów krzyżowo biodrowych wykonywane w ich zapaleniu
Operacja kręgosłupa
Operacja jest koniecznością lub trudnym wyborem w najcięższych przypadkach. Niesie ona ze sobą pewne ryzyko, jednak są sytuację, w których zabieg chirurgiczny jest najlepszym rozpoznaniem. Ból po operacji przepukliny kręgosłupa lędźwiowego najczęściej znika lub zmniejsza się, czasami jednak może się nasilać i być bardzo trudny do wyleczenia.
