Ból pleców na dole czyli, lumbago może mieć wiele źródeł. Poniżej opisuję jak rozpoznać najczęstsze przyczyny tego bólu. W razie silnego lub przewlekłego bólu albo kiedy pojawiają się, zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśni lub trudności w kontrolowaniu oddawania moczu i stolca, nie należy diagnozować bólu na własną rękę, tylko bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem.
I. Rwa kulszowa
Rwa kulszowa początkowo może zaczynać się bólem dolnego grzbietu, który w ciągu kilku godzin lub dni przemieszcza się na pośladek, tylną część uda, aż do łydki i stopy.
To właśnie rwący ból nogi stanowi wiodącą dolegliwość w rwie kulszowej. Najczęściej ból promieniuje do bocznej kostki i zewnętrznej części stopy, rzadziej do dużego palca.
W ciężkich przypadkach może dochodzić do zaburzeń czucia, zmniejszenia siły mięśniowej lub zaburzeń w kontrolowaniu oddawania moczu i stolca. Przy takich objawach konieczny jest niezwłoczny kontakt z lekarzem.
Najlepszym testem w diagnostyce rwie kulszowej jest rezonans magnetyczny kręgosłupa lędźwiowego, który pokazuje wypuklinę lub przepuklinę jądra miażdżystego uciskającą korzeń nerwowy i powodującą jego zapalenie oraz obrzęk.
W najcięższych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne, natomiast najlżejsze napady rwy przechodzą w ciągu kilku tygodni przy zastosowaniu leków przeciwzapalnych. Najskuteczniejszą nieoperacyjną formą leczenia stanowią zastrzyki nadtwardówkowe, które są precyzyjnie podawane w okolicę zapalenia w kręgosłupie. Zabiegi te znacznie przyśpieszają ustąpienie bólu oraz powrót do sprawności.
II. Rwa udowa
Rwa udowa daje z reguły podobne objawy oraz przyczyny co rwa kulszowa, różni się jednak od niej umiejscowieniem bólu w nodze, który biegnie przez przód uda, do kolana i wewnętrznej strony łydki.
III. Staw krzyżowo biodrowy
Schorzenia stawu krzyżowo biodrowego mogą być przyczyną bardzo uciążliwego bólu. Dolegliwości są najczęściej jednostronne i zlokalizowane na pograniczu pośladka i pleców.
Ból może promieniować do pośladka, pachwiny oraz kończyny dolnej.
Dolegliwości z reguły nasilają się podczas chodzenia, stania, siedzenia, zakładania skarpetek na stojąco oraz przewracania się w łóżku.
Leczenie polega na na precyzyjnym wstrzyknięciu leków przeciwzapalnych do stawu krzyżowo biodrowego. Inne metody leczenia polegają na odcięciu czucia ze stawu za pomocą termolezji lub kriolezji. Jeszcze innym rodzajem terapii jest zespolenie drogą operacyjną lub za pomocą technik minimalnie inwazyjnych.
IV. Stawy międzywyrostkowe kręgosłupa
Stawy międzywyrostkowe kręgosłupa (ang. facet joints) są częstą przyczyną bólu. Dolegliwości są umiejscowione w dole pleców, mogą być jedno lub obustronne. Ból jest odczuwany blisko kręgosłupa, może też promieniować do pośladka, uda oraz pachwiny. Ten rodzaj bólu nasila się podczas długiego stania lub chodzenia, skręcania tułowia oraz przewracania w łóżku. U niektórych ból pojawia się przy wstawaniu po długim okresie siedzenia, na przykład po jeździe samochodem.
U części pacjentów do osiągnięcia poprawy wystarcza wykonywanie odpowiednich ćwiczeń. W cięższych przypadkach bardzo dobre efekty daje bezpośrednie wstrzyknięcie do stawów środka przeciwzapalnego. Inne formy leczenia (termolezja, kriolezja polegają na zniszczeniu nerwów prowadzących czucie tych stawów.
V. Entezopatia więzadła biodrowo lędźwiowego
Entezopatia więzadła biodrowo lędźwiowego jest przyczyną bólu w dole pleców, który może być jedno lub obustronny. Może on promieniować na bok, do pośladka lub do pachwiny.
Ból ten początkowo może pojawiać się jedynie przy wstawaniu po długim okresie siedzenia na miękkiej kanapie. Z biegiem czasu dolegliwości mogą stać się bardzo dokuczliwe i być odczuwane przez większość czasu. Ból nasila się przy chodzeniu, pochylaniu do przodu oraz przewracaniu w łóżku. Na talerzu kości biodrowej można wyczuć bardzo bolesne w ucisku zgrubienie. Leczenie polega na zastrzyku do przyczepu więzadła biodrowo lędźwiowego, który najczęściej przynosi trwałą poprawę.
VI. Kręgozmyk
Kręgozmyk polega na ześlizgnięciu się jednego kręgu na drugim.
Jest on przyczyną dwóch rodzajów bólu. Pierwszy z nich to ból wychodzący ze stawów międzywyrostkowych, a drugi jest wynikiem uciśnięcia korzeni nerwowych i jest on podobny do bólu nogi w rwie kulszowej lub udowej. W lżejszych przypadkach znaczną poprawę można uzyskać stosując zastrzyki nadtwardówkowe lub/i zastrzyki do stawów międzywyrostkowych. W cięższych przypadkach kręgozmyku poprawę przynosi dopiero operacja.
VII. Naderwany mięsień grzbietu
Do naderwania mięśni grzbietu dochodzi z reguły podczas podnoszenia ciężaru przy zastosowaniu złej techniki.
Ból szybko narasta i osiąga swoje apogeum w przeciągu doby często znacznie ograniczając ruchomość chorych. Ból jest odczuwany z boku kręgosłupa, po prawej lub lewej stronie.
Czasami w miejscu bólu można dostrzec pewien obrzęk mięśni. Jest to dolegliwość, która z reguły zupełnie przechodzi w ciągu kilku tygodni nie pozostawiając trwałych zmian. Ulgę przynoszą silne leki przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz rozluźniające mięśnie. W cięższych przypadkach przydatna jest pomoc fizjoterapeuty. W celu przyśpieszenia regeneracji uszkodzonych mięśni lekarz może zastosować zastrzyki z osocza bogatopłytkowego lub preparatu Solcoseryl.
VIII. Kolka nerkowa
Kolka nerkowa jest przyczyną nagłego i bardzo silnego bólu, któremu mogą towarzyszyć nudności i wymioty, parcie na mocz oraz pieczenie w cewce moczowej. Ból jest jednostronny obejmuje okolicę pleców w okolicy dolnych żeber, brzucha pachwiny oraz jąder.
Jest on spowodowany kamieniem nerkowym przemieszczającym się w drogach moczowych. Pacjenci podczas napadu kolki są bardzo pobudzeni i niespokojni. W wypadku podejrzenia kolki nerkowej należy zgłosić się do lekarza.
