Objawy rwy kulszowej to ból pleców i ból nerwu kulszowego. Przyczyną jest przepuklina kręgosłupa, a jej leczenie stanowią ćwiczenia, leki oraz zastrzyki. Niezwykle dokuczliwy ból trwa od kilku tygodni do wielu lat. Skuteczny lek na rwę kulszową to podany do źródła bólu zastrzyk nadtwardówkowy, który pozwala szybko wygasić zapalenie i uśmierzyć ból.
Co to jest rwa kulszowa?
Rwa kulszowa to zespół objawów pochodzących z podrażnienia lub uszkodzenia nerwu kulszowego lub jego korzeni. Najczęściej jest to drętwienie, mrowienie i silny rwący ból w pośladku promieniujący na nogę. Czasem dołączają się objawy neurologiczne, takie jak na przykład opadanie stopy lub zaburzenia czucia, czyli drętwa noga. Najczęściej oznacza się ją kodem ICD 10 M 54.
Rwa kulszowa – objawy
Objawy rwy kulszowej to przede wszystkim ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do pośladka, ból w pośladku promieniujący na nogę, szczególnie do tylnej części uda i do łydki.
Atak rwy kulszowej
Atak rwy kulszowej może nadejść niespodziewanie, ale może też być poprzedzony przewianiem lub wyziębieniem organizmu. Często zaczyna się przy podnoszeniu przedmiotów z podłogi na prostych nogach i ze skrętem tułowia. Czasem czujemy wtedy strzał w lędźwiach i zostajemy zablokowani w danej pozycji.
Ból pleców
Atak rwy kulszowej z reguły zaczyna się silnym bólem kręgosłupa lędźwiowego i bólem krzyża. Ból pleców może ustąpić w ciągu kilku dni, lub utrzymywać się przez długi czas.
Ból nogi
Po kilku godzinach lub dniach ból zaczyna schodzić do pośladka i nogi. Dolegliwości są zlokalizowane wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego, dlatego odczuwamy ból pośladka promieniujący do uda, łydki i stopy. Nieszczęśnicy, którzy na własnej skórze doświadczyli jak boli rwa kulszowa opisują ten ból jako nieznośnie rwanie, cierpnięcie i mrowienie w nodze.
Rwa kulszowa boli z tyłu i z boku uda. Jeżeli podobny ból pojawia się z przodu uda lub w pachwinie, czyli tam gdzie znajduje się nerw udowy, może to być rwa udowa. Jeżeli ból promieniuje od barku do ręki, możemy mieć do czynienia z rwą barkową, czyli ramienną.
Rwa kulszowa może być lewo lub prawostronna, wyjątkowo atakuje obie nogi i wtedy pacjenci odczuwają obustronny ból w pośladkach promieniujący do nóg. Rwa kulszowa obustronna często jest spowodowana przez masywną przepuklinę kręgosłupa.
Czasami dolegliwości są tak silne, że niektórzy nie mogą chodzić i poruszają się na czworakach.
Objawy neurologiczne
Przy ciężkiej rwie może dołączyć się osłabienie czucia, czyli drętwienie nogi i palców w zakresie unerwienia uciśniętego nerwu kulszowego.
W bardzo ciężkich przypadkach dochodzi do znacznego uszkodzenia nerwu kulszowego. Pojawiają się tzw. objawy alarmowe, czyli objawy neurologiczne przy których wystąpieniu należy udać się do szpitala. Noga staje się całkowicie drętwa i nieczuła na dotyk. Dołącza się paraliż lub osłabienie mięśni. Objawia się to jako opadanie stopy lub niemożność stanięcia na palcach – taki zespół objawów jest określany jako rwa kulszowa porażenna. Mogą również pojawić się problemy z kontrolowaniem oddawanie moczu i stolca.
Skrzywienie kręgosłupa
Silne napięcie mięśni dodatkowo powoduje sztywność i ból. Skurcz mięśni może być tak silny, że powoduje skrzywienie kręgosłupa. Nie jest to prawdziwa skolioza i po wyleczeniu rwy wykrzywienie tułowia najczęściej mija.
Ile trwa rwa kulszowa?
Czas trwania objawów to kilka tygodni, miesięcy lub lat. Czasami ostra rwa kulszowa przechodzi w rwę przewlekłą. Wtedy do istniejących objawów dołączają się kolejne powikłania rwy kulszowej takie jak punkty spustowe i przykurcze mięśniowe. To, jak długo trwa leczenie zależy od stopnia ucisku nerwu oraz skuteczności stosowanego leczenia.
Rwa kulszowa – przyczyny
Rwa kulszowa może mieć wiele przyczyn, a najczęstszą z nich jest dyskopatia pod postacią wypukliny lub przepukliny kręgosłupa.
Dyskopatia
Przyczyną rwy kulszowej jest ucisk na nerw kulszowy lub na tworzące go korzenie (tzw. korzonki nerwowe), czyli nerwy w kręgosłupie. W zdecydowanej większości przypadków za ucisk i zapalenie korzonków w kręgosłupie jest odpowiedzialna dyskopatia lędźwiowa, a dokładniej – wypuklina lub przepuklina kręgosłupa, najczęściej na poziomie L5 S1 lub L4 L5. Przepuklina to inaczej wypadnięcie dysku, czyli krążka międzykręgowego. Ucisk dysku na nerw powoduje silne zapalenie, obrzęk i niedokrwienie.
Zapalenie nerwu kulszowego
Nerw kulszowy to największy nerw w ciele człowieka. Powstaje on poprzez splatanie się ze sobą wychodzących z kręgosłupa lędźwiowego korzonków nerwowych. Do zapalenia nerwu kulszowego najczęściej dochodzi na skutek dyskopatii i ucisku nerwu w kręgosłupie przez przepuklinę.
Zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa to przerost stawów międzywyrostkowch, pogrubienie więzadeł żółtych i narastanie wyrośli kostnych, tak zwanych ostefitów. Te zmiany mogą wywierać ucisk na nerw w kręgosłupie. Najczęściej prowadzi to do objawów zwężenia kanału kręgowego, czyli stenozy lędźwiowej. U takich chorych występuje ból przy staniu i chodzeniu. W takim przypadku nie można chodzić bez bólu dalej niż określony dystans. Choroba zwyrodnieniowa przebiega szybciej przy wadach kręgosłupa, na przykład przy jego skrzywieniu, czyli skoliozie.
Rwa kulszowa gruszkowata
Zespół mięśnia gruszkowatego, czyli rwa gruszkowata polega na ucisku nerwu kulszowego przez znajdujący się w pośladku mięsień gruszkowaty. Typową przyczyną jest jego nadmierne napięcie spowodowane uciskiem na nerw w kręgosłupie. Precyzyjne zastrzyki w ten głęboko położony mięsień rozkurczają go, przez co zmniejsza się nacisk na nerw kulszowy i znika ból.
Rwa kulszowa w ciąży
Ciąża zwiększa ryzyko ataku rwy kulszowej. Przyczynami tego są:
- wzrost masy ciała
- przesunięcie punktu ciężkości
- nadmierne wygięcie kręgosłupa lędźwiowego (hiperlordoza)
- zmiany hormonalne rozluźniające stawy i ścięgna
Rwa po porodzie jest również dość częsta. Jej przyczyną może być dyskopatia, ale również uszkodzenie korzeni i splotów nerwowych w miednicy oraz zespół mięśnia gruszkowatego.
Rwa kulszowa, a korzonki
Korzonki to potoczne określenie. Niektórzy nazywają tak ból kręgosłupa lędźwiowego. Jednak w ścisłym znaczeniu tego słowa, korzonki to korzenie nerwowe, które mogą być uciśnięte w kręgosłupie przez dysk. Dlatego ból korzonków nerwu kulszowego jest odczuwany w pośladku i w nodze, a nie w kręgosłupie.
Jak rozpoznać rwę kulszową
Diagnostyka przyczyn rwy kulszowej polega na badaniu przez lekarza od kręgosłupa oraz przeprowadzeniu odpowiednich badań, z których najbardziej pomocnym jest rezonans magnetyczny odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Podczas badania fizykalnego często sprawdza się objaw Lasegue’a.
Rwa kulszowa – jaki lekarz?
Do jakiego lekarza z rwą kulszową? To pytanie często jest zadawane przez cierpiących pacjentów. Wybór specjalisty zależy od ciężkości objawów i tego, ile trwa rwa kulszowa. Z lekkimi przypadkami poradzi sobie lekarz rodzinny. Cięższymi schorzeniami zajmuje się lekarz od kręgosłupa, który wie jak leczyć rwę kulszową przy pomocy bezoperacyjnej terapii przepukliny kręgosłupa. Najcięższe przypadki operuje neurochirurg lub ortopeda.
Rwa kulszowa – leczenie
Leczenie rwy kulszowej może przebiegać w tradycyjny sposób, czyli przyjmowanie leków w formie tabletek lub licznych i bolesnych zastrzyków domięśniowych oraz rehabilitacja. Taka terapia sprawdza się w lekkich przypadkach rwy. Przy znacznym ucisku dysku na nerw takie leczenie może jednak nie wystarczyć. Aby szybko wyleczyć rwę kulszową należy zastosować wysoce skuteczne zastrzyki nadtwardówkowe, które bezpośrednio podają leki przeciwzapalne w okolicę ucisku nerwu. W najcięższych przypadkach wykonuje się operację kręgosłupa.
Zastrzyki nadtwardówkowe
Zastrzyki nadtwardówkowe to popularna w USA metoda leczenia rwy kulszowej, udowej i barkowej polegająca na precyzyjnym podaniu leku w w okolicę ucisku nerwu w kręgosłupie. Podany płyn wypłukuje substancje zapalne i neutralizuje kwasicę, a silny lek wygasza zapalenie korzonków nerwowych. Dzięki temu, że działamy bezpośrednio na źródło bólu zastrzyki są bardzo skuteczne, nawet wtedy, kiedy inne zastrzyki nie pomagają. Zastrzyki nadtwardówkowe przeprowadzane pod kontrolą fluoroskopii to coś innego niż zwykła blokada na rwę kulszową, gdyż dokładnie, bezpiecznie i skutecznie podaje lek okolicę przepukliny. Technika zabiegu jest indywidualnie dobierana dla każdego pacjenta. Po takim zabiegu przepuklina kręgosłupa może się cofnąć.
Rwa kulszowa – leki przeciwzapalne
Preparaty przeciwzapalne to dobre leki na rwę kulszową, gdyż pozwalają zarówno złagodzić ból i w tym sam czasie wygaszają zapalenie, które jest najczęstszą przyczyną rwy. Niektóre z nich są dostępne bez recepty w postaci tabletek lub maści, żelów i plastrów.
Leki przeciwbólowe na rwę kulszową
Stosowanie jedynie leków przeciwbólowych to nie sposób na rwę kulszową, gdyż nie działają one na przyczynę. Jednak mogą uśmierzyć ból i pomóc przetrwać atak. Pomagają również spać.
Rwa kulszowa – leki rozkurczowe
W rwie kulszowej mięśnie często spinają się. Ich skurcz może być bardzo bolesny i wykrzywiać tułów. Leki rozluźniające, potocznie nazywane lekami rozkurczowymi zmniejszają napięcie mięśni i mogą przynieść ulgę w bólu. Pomagają też w rehabilitacji.
Rwa kulszowa – rehabilitacja
Prawidłowa rehabilitacja na rwę kulszową powinna być dostosowana do przyczyny bólu. Dobry terapeuta pomoże pozbyć się objawów oraz wyjaśni jak zapobiegać nawrotom. Rehabilitacja kręgosłupa lędźwiowego poprzez odpowiednie ćwiczenia może zmniejszyć ucisk korzonków nerwu kulszowego.
Masaż
Masaż na rwę kulszową rozluźnia spięte mięśnie oraz przynosi ulgę w bólu. Ta metoda leczenia działa najlepiej po wyleczeniu zapalenia w kręgosłupie. Nowoczesny i wysokiej jakości ręczny masażer wibracyjny bardzo pomaga rozluźnić mięśnie oraz może zapobiec powstawaniu bolesnych punktów spustowych.
Rwa kulszowa – ćwiczenia
Ćwiczenia na rwę kulszową powinny być indywidualnie dobrane do przyczyny bólu korzonków oraz do stanu pacjenta. Ćwiczenia rozciągające zapobiegają przykurczom, ale należy je stosować umiejętnie, aby nie zwiększać ucisku nerwu kulszowego. Leczenie rwy kulszowej metodą McKenziego powinno być indywidualnie dostosowane dla każdego pacjenta, gdyż niektórym osobom przeprosty mogą zaszkodzić. Odpowiednia gimnastyka jest wskazana również po wyleczeniu rwy kulszowej, aby wzmocnić mięśnie, rozciągnąć przykurcze oraz zapobiec nawrotom.
Fizykoterapia
Często stosowane są zabiegi fizykoterapeutyczne na rwę kulszową. TENS i diadynamic przejściowo zmniejszają uczucie bólu. Ultradźwięki mogą rozluźnić mięśnie. Leczenie laserem działa przeciwzapalnie.
Fizjoterapia
Doświadczeni fizjoterapeuci wiedzą co stosować na rwę kulszową. Wiedzą, że terapia manualna może pomóc, jednak dopiero po wygaszeniu ostrego zapalenia. Fizjoterapia oferuje wiele metod leczenia, wśród nich terapię mięśniowo powięziową. Stosują również kinesiotaping polegający na przyklejaniu na skórę specjalnych taśm.
Leczenie naturalne i niekonwencjonalne
Niekonwencjonalne oraz naturalne metody leczenia rwy kulszowej mają swoich zwolenników. Najbardziej uznana jest akupunktura, która może zmniejszyć ból i napięcie mięśniowe. Inną często stosowaną metodą są bańki chińskie.
Jak leczyć rwę kulszową domowymi sposobami?
Niektórzy chcą spróbować wyleczyć rwę kulszową domowym sposobem Jest to możliwe w lekkich przypadkach, gdyż nawet nieleczona rwa kulszowa w sama przejdzie jeżeli przepuklina lub wypuklina jest bardzo mała. W domu można sobie pomóc stosując leki przeciwzapalne i przeciwbólowe dostępne bez recepty. W wielu przypadkach należy wziąć zwolnienie lekarskie L4. Jeżeli ból nie przechodzi lub pojawią się objawy alarmowe, należy skontaktować się z lekarzem.
Rwa kulszowa – operacja
Jeśli inne metody nie pomagają lub wystąpią ostre objawy uszkodzenia nerwu kulszowego takie jak paraliż, wykonuje się operację polegającą na odbarczeniu korzeni nerwu kulszowego. Jest to albo tradycyjna operacja otwarta lub minimalnie inwazyjna mikrodyscektomia.
